Alaplı ilçe
-
Alaplı -
Zonguldak■ Osmanlı döneminde Anadolu’nun çeşitli yerlerinde izine rastlanan Alablı/Alablu cemaati ile bağdaştırılır. Cemaat adı muhtemelen Halepli anlamındadır. Ancak 13. yy sonundan itibaren yüzlerce İtalyan portolanında görülen Lippo-Nipo-Nippo-Nipolimo vb. adı düşündürücüdür.
SN■ Selanik vilayeti Drama livası Kavala kazası Kadı Ahmet Efendi Mahallesinden gelip, Zonguldak vilayeti Ereğli kazasında Alaylılı (Alaplılı?) köyünde iskan edilen Abdullah kızı Asiye'ye ait tasfiye talepnamesi. 05.02.1924
Manav■ 20. yy başında Türk/Rum yerleşimi.
Tashw■ Koord: 41° 10' 53'' D, 31° 23' 18'' K
Çaycuma ilçe
-
Çaycuma (
Hisarönü bucağı) -
Zonguldak■ İdari bölge adı, eski ilçe merkezine atfen halk arasında çoğu zaman Saltukova olarak kullanılır.
SN■ Çaycuma'da mübadele öncesi Rum nüfus olduğu anlaşılıyor. Rum mektebi günümüzde öğretmenevi olarak kullanılmaktadır. Kilise sonradan restore edilip Halkevi olarak kullanılmağa başlandı. Kilise malları Devrek Maliyesi tarafından mezat yolu ile satıldı. Sonraları tiyatro, konser salonu olarak kullanılan bina çok eskidiği gerekçesiyle yıkıldı (1950 sonrası). [ygznl]
■ Koord: 41° 25' 33'' D, 32° 4' 27'' K
Devrek ilçe
-
Devrek -
Zonguldak■ 20. yy başında kısmen
Ermeni yerleşimi.
■ 5. yy’dan itibaren piskoposluk makamı olarak anılan Dadybra/Devrek şimdiki Gümüşpınar (Eskidevrek) köyüdür. Devrek adının *Dadybraki (`Küçük Dadybra`) biçiminden türediği düşünülebilir. ■ 20. yy başında 150 hane kadar Ermeni nüfusu bulunan kasabada topluca Müslüman olan Ermeniler için Reşadiye adlı mahalle kurulmuş, son kalan Hıristiyan Ermeniler 1926'da Cumhuriyet hükümetinin emriyle kasabayı terk etmeye mecbur edilmişlerdir.
SN■ 1870 tarihinde yapılan Ermeni Kilisesi günümüzde belediye sineması olarak kullanılmaktadır. [yagznl]
■ Koord: 41° 13' 8'' D, 31° 57' 18'' K
Ereğli ilçe
-
Ereğli -
Zonguldak■ MÖ 6. yy ortalarında Heraklia adıyla Megara kentinin kolonisi olarak kurulduğu rivayet edilir. Türkiye’deki dört Heraklia/Ereğli’nin en eskisidir. Bazen rastlanan Bendereğlisi adı, Yun Pontiraklía (`Pontos Heraklia’sı`) adından uyarlanmıştır. ■ Kasabanın kuzey kesimindeki Akarca ve Kadıtarlası mahalleleri 20. yy başında Rum yerleşimi idi. Kilise kalıntıları mevcuttur.
SN■ Efsaneye göre MÖ 7. yy'da Ege'den gelen Miletoslular tarafından yerleşmeye açılmıştır. MÖ 560 yıllarında Megaralıların İstanbul Boğazı'nın iki yakasında kurdukları Khalkhedon ve Byzantion kolonileri tarafından ortaklaşa ve planlı olarak tekrar kuruldu. MÖ 560 yılı yerleşim planı mevcuttur.
Tuğsan Topçuoğlu■ 20. yy başında Ermeni, Yahudi, Çerkes ve Kırım Tatar varlığı da bulunurdu. Ermeniler ve Yahudiler şehri terk etmelerine karşın Çerkesler ve Kırım Tatarlar asimile olmuştur. Bazı yerlilileri Çerkes ve Kırım Tatar varlığını hatırlamaktadır.
Tashw■ Koord: 41° 16' 56'' D, 31° 25' 18'' K