1891c 📖: Akdağmadeni

■ 20. yy başında kısmen Rum Ortodoks yerleşimi.

■ Gümüş ve çinko-kurşun madenleri 19. yy’dan itibaren işletilmiş ve diğer Anadolu madenlerinde olduğu gibi Rum nüfus yerleşmiştir. SN

■ Helence Argyrion. Günümüzde belde garajının bulunduğu yere 1815'te kurulan maden işletmesi sebebiyle Gümüşhâneli Helen işçiler aralıklarla âileleriyle buraya taşınmaya başlamış. Akdağmâdeni Rumlar Köyü, Keşişler Mezrasında mübâdele öncesi Rum Ortodoks Helen yerleşimi vardı. Manav

■ Koord: 39° 39' 39'' D, 35° 52' 56'' K

1928 📖: Mamure [ Türkçe "kasaba" ]

1485t 1925h 📖 📖: Eskiköy

1485t 📖: Kızıl Künbed (idari bölge)

■ Osmanlı döneminde Kızıl Kümbet adı verilen idari bölgenin merkezi olan Eskiköy idi. 20. yy başlarında Mamure adı kullanıldı. ■ İlçe nüfusunun yaklaşık yarısı Sivas-Malatya kökenli Kürtçe dilli Alevidir. Evvelce Alevi olup Sünnileşenler ’Türkmen’ olarak adlandırılır. Ayrıca kayda değer sayıda Kafkas muhaciri (Çerkes ve Abhaz) iskan edilmiştir. SN

■ Koord: 40° 7' 40'' D, 35° 17' 15'' K

1891c 📖: Boğazlıyan

■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi. Kısmen Rumeli göçmeni yerleşimi

■ Kasaba 19. yy başlarında Osmanlı idaresi tarafından kurulmuş ve yaklaşık yarı yarıya Ermenilerle iskân edilmiştir. 20. yy başında 2000 Ermeni ile Surp Minas ve Asdvadzadzin kiliseleri bulunuyordu. SN

■ Yöreye 1934-35'te Bijelo Polje, Novi Pazar, Sjenica, Prijepolje ve Pljevlja gibi yerlerden Boşnaklar iskân edilmiştir. İskân edildikleri mahalleye ''Muhâcir mahallesi'' denmiş daha sonra bu mahalle Yenidoğan, Kemâliye, Kaymakamkemalbey isminde 3 ayrı mahalleye bölünmüştür. Manav

■ Koord: 39° 11' 38'' D, 35° 14' 49'' K

1928 📖: Çandır

■ Daha önce Çayıralan (Çayırşeyhi) ilçesine bağlı köy iken 1991’de ilçe oldu. SN

■ Koord: 39° 14' 36'' D, 35° 30' 55'' K

1928 📖: Çayırşeyhi

1865z 📖: Akdağ (idari bölge)

■ Bir dönem Akdağ Nahiyesi merkezi olan Çayırşehri kasabasıdır. SN

■ Koord: 39° 18' 18'' D, 35° 39' 5'' K

1928 📖: Hacıköy

■ Alevi-Kürt veya Zaza yerleşimi

■ İlçe adının kaynağı Çekerek ırmağıdır. Kökeni belirsizdir. SN

■ Koord: 40° 4' 17'' D, 35° 29' 42'' K

1907hk 📖: Kadışehri

■ Koord: 39° 59' 46'' D, 35° 47' 31'' K

1926h 1968 📖 📖: Karamağara

Y787 📖: Síboron

■ 9. yy’da Bizans imp. I. Basil’in Pavlikçi mezhep ordusunu yendiği Siboron mevkii olarak anılır. SN

■ Koord: 39° 41' 36'' D, 35° 30' 38'' K

1907hk 📖: Terzili Hamamı

Y535 Y640 📖 📖: Basilika Therma [ Yunanca "kral hamamı" ]

Y150 📖: Aquae Saravenae [ Latince "Saravena kaplıcaları" ]

■ Yunanistan göçmeni/Rumeli göçmeni yerleşimi

■ Daha önce (şimdi Boğazlayan’a bağlı) Aşağı Sarıkaya kasabasında olan Sarıkaya ilçe merkezi daha sonra Terzili Hamamı mevkiine taşınmıştır. Görkemli bir Roma hamamının harabeleri bulunur. SN

■ Helenistandan mübâdil iskân edildi. Takriben 1930'larda Yugoslavya Krallığından getirilen Müslüman iskân edildi. 1951 dalgasında Bulgaristanlılar iskân edildi. Yer ismi Opel olarak da geçmiştir helencede. Manav

■ Koord: 39° 29' 37'' D, 35° 22' 36'' K

1928 📖: Sorkun (idari bölge) [ Türkçe "yaban söğüdü" ]

1926h 📖: Köhne [ Türkçe "büyük eski" ]

Y180 📖: Euagina?

■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.

■ Kasaba adı Büyük Köhne, idari birim adı Sorkun/Sorgun’dur. Roma imp. yol rehberlerinde Tavium (Büyüknefes) kentinden Sebastopolis (Sulusaray) yönünde 36 mil yolculuk olduğu belirtilen Euagina adlı yer olmalıdır. SN

■ Koord: 39° 48' 51'' D, 35° 11' 25'' K

1831b 📖: Hacışefaatli

■ Koord: 39° 29' 47'' D, 34° 45' 26'' K

1968 📖: Fakılı

1928 📖: Karafakihli

■ Koord: 39° 12' 38'' D, 34° 59' 59'' K

1928 📖: Yerköy

1928 📖: Selmanlı (idari bölge) [ Kürtçe/Türkçe "aş." ]

■ Şekavetleriyle halka zarar veren Çorum sancağındaki Ceymeli grubu ve Dosno ve Selmanlı kürd aşiretlerinin Çorum kürdünden maadasının eski makarları olan Kırşehir, Çukurova ve Mecidözü'nde iskânları hakkında hüküm. (1173 Hicri) deyar heyran

■ Koord: 39° 38' 14'' D, 34° 27' 56'' K