Akbaba mahalle
-
Tortum -
Erzurum■ 1829 göçünde terk edilen Ermeni köylerindendir. Köyde bulunan Surp Sarkis Zoravar kilisesi 14. yy'a ait bir elyazmasında anılır.
SN■ Koord: 40° 14' 35'' D, 41° 28' 51'' K
Arılı mahalle
-
Tortum -
Erzurum■ 1829 göçünden geri kalan son Ermeni ailelerin köyü 1870 dolayında terk ettiği belirtilir.
SN■ Koord: 40° 22' 22'' D, 41° 28' 5'' K
AşağıKatıklı mahalle (Serdarlı bağ)
-
Tortum (
Şenyurt bucağı) -
Erzurum■ 20. yy başında
Türk yerleşimi.
■ 1829 göçünde terk edilen Ermeni köylerindendir. 16. yy'da burada yangında zarar gören bir elyazması İncil'in Erzurum'un Tvanç köyünde tamir gördüğü ve daha sonra Erzurum'da bir okulda saklandığı kaydedilir.
SN■ Koord: 40° 29' 31'' D, 41° 21' 59'' K
Bağbaşı mahalle
-
Tortum (
Şenyurt bucağı) -
Erzurum■ Ünlü Xaxuli manastırı (Erm Xaxuvank) 10. yy sonlarında Tao/Tayk’ hükümdarı David Kuropalati tarafından inşa edilmiştir. Halen sağlam olup cami olarak hizmet vermektedir. 20. yy başında köy nüfusu 467 Ermeni ve 210 Türk idi.
SN■ Koord: 40° 30' 34'' D, 41° 27' 36'' K
Çakıllı mahalle
-
Tortum -
Erzurum■ Tarihçi Ğazar Parbetsi 481 yılı olaylarında bu köy ile komşu Keğig/Köğig (Kapıkaya) köyünden söz eder. Ordusuyla bu yöreye gelen İran komutanı, Ermeni isyanının lideri Vahan Mamigonyan'ın Rum sınırı dahilindeki yakın bir köyde (Erzurum Güzelyayla veya Karagöbek civarı) olduğunu haber alarak saldırıya geçer.
SN■ Koord: 40° 20' 47'' D, 41° 23' 7'' K
Demirciler mahalle
-
Tortum -
Erzurum■ Akragi Vank adıyla tanınan Meryemana manastırı 19. yy sonlarına dek metruk fakat sağlam idi.
SN■ Koord: 40° 21' 17'' D, 41° 33' 16'' K
Gökdere mahalle
-
Tortum (
Şenyurt bucağı) -
Erzurum■ 1915 öncesinde birbirine yakın bir Hıristiyan ve bir Müslüman Hemsinli Ermeni mahallesi var iken, Hıristiyan mahallesi şimdi metruk harabedir.
SN■ Koord: 40° 23' 50'' D, 41° 17' 37'' K
Kaledibi mahalle
-
Tortum -
Erzurum■ Köy sırtında tarihi Tver Թվեր Kalesi bulunur.
SN■ Koord: 40° 19' 8'' D, 41° 31' 50'' K
Karlı mahalle
-
Tortum -
Erzurum■ 1829 göçünden sonra Tortum'da kayda değer Ermeni nüfusu bulunan tek yerleşim idi.
SN■ Koord: 40° 20' 16'' D, 41° 19' 6'' K
Kırmalı mahalle
-
Tortum -
Erzurum■ Eskiden beri mühimmat yapımıyla uğraşan yöre halkından dolayı 'Kırmalı' adı verilmiştir.
meriç■ Koord: 40° 14' 58'' D, 41° 22' 27'' K
Konak mahalle (Tortum bağ)
-
Tortum -
Erzurum■ 9.03.1953’te Konak adıyla köy statüsü kazandı.
SN■ Koord: 40° 19' 15'' D, 41° 30' 4'' K
Pehlivanlı mahalle
-
Tortum (
Şenyurt bucağı) -
Erzurum■ 1829 göçünde terk edilen köylerdendir. Göç tarihinde harabe halinde olan bir Ortaçağ manastırı (belki 14. yy'a ait Surp Nişan) vardı.
SN■ Koord: 40° 30' 43'' D, 41° 29' 8'' K
Peynirli mahalle
-
Tortum -
Erzurum■ 1829 göçünde köye adını veren Goğavank manastırı harabe halinde imiş.
SN■ Koord: 40° 16' 40'' D, 41° 16' 41'' K
Şenyurt mahalle
-
Tortum (
Şenyurt bucağı) -
Erzurum■ 20. yy başında
Türk yerleşimi.
■ 1840'lı yıllara ait komşu köylerde (Karlı, Tipili -Norşin, Haşut) Ermenilerin yaşadığına ve Kiska yaylasına geldiklerine dair anlatılar mevcuttur. Ancak Kıska halkı öteden beri Türk-Müslümandır.
gürbüz aydın■ Koord: 40° 25' 53'' D, 41° 25' 44'' K
Taşbaşı mahalle
-
Tortum -
Erzurum■ Erm Ğazar kişi adı Latince Lazarus karşılığıdır.
SN■ Koord: 40° 15' 41'' D, 41° 31' 12'' K
Taşoluk mahalle
-
Tortum -
Erzurum■ 1889 Devre Dağı yıkımı sonrası dağ altında kalan Aşağı Hınzorik köyünün yeni yerleşim adı Taşoluk olmuştur.
Müjdat■ Koord: 40° 15' 41'' D, 41° 36' 20'' K
Tipili mahalle
-
Tortum -
Erzurum■ Vaxtang yaygın bir Gürcü erkek adıdır.
SN■ Koord: 40° 18' 36'' D, 41° 19' 52'' K
Tortum ilçe
-
Tortum -
Erzurum■ 20. yy başında kısmen
Hemşinli yerleşimi.
■ İlçeye adını veren asıl Tortum kalesi şimdikşi Tortumkale köyüdür. Nihah adı verilen kazanın merkezi 19. yy'da şimdiki yerine taşındı. 20. yy başlarında bu kasabaya ve idari birime Tortum adı verildi. • 1662 tarihli Erzurumlu Hagop Salnamesi evvelce ilçe nüfusunun yarısının Ermeni olduğunu, yarısının ise Gürcü dinine mensup olup Ermenice konuştuğunu, ancak 1643’te haracın artırılması üzerine çoğunun Müslümanlığa döndüğünü bildirir.
SN■ Koord: 40° 17' 50'' D, 41° 33' 3'' K
Tortumkale mahalle
-
Tortum -
Erzurum■ Tarihi Okağe/Vokağe kalesi 16. yy’dan itibaren Tortum ırmağının adıyla anılan kazanın merkezi olmuştur. Kaza merkezi Cumhuriyet döneminde bugünkü Tortum kasabasına taşındı.
SN■ Koord: 40° 20' 33'' D, 41° 28' 23'' K
Vişneli mahalle
-
Tortum -
Erzurum■ 1829 göçünde terk edilen Ermeni köyleri arasında adı geçer.
SN■ Koord: 40° 23' 56'' D, 41° 25' 27'' K
Yamankaya mahalle
-
Tortum -
Erzurum■ Köy halkı kısmen Hemşinli ve kısmen Urfa kökenli Kürt veya Türkmendir.
SN■ Koord: 40° 14' 26'' D, 41° 35' 6'' K