Artuklu ilçe
-
Artuklu -
Mardin■ Mardin merkez ilçesine 2014’te Artuklu adı verildi. Selçuklu kumandanlarından Eksük oğlu Artuk’un sülalesi Mardin’de 12.-14. yy’lar arasında hüküm sürmüş ve çok sayıda bayındırlık eseri bırakmıştır.
SN■ İlçe nüfusu 1970’li yıllara dek Araplardan ve Arapça konuşan Süryanilerden oluşmaktaydı. Köylerden alınan göç sonucu günümüzde Kürtler önemli bir orana ulaşmıştır.
bilge■ Koord: 37° 19' 19'' D, 40° 43' 32'' K
Dargeçit ilçe
-
Dargeçit -
Mardin■ Kürtçe dilli Süryani Hıristiyan kültürünün önemli bir merkezi idi.
SN■ Buranın isminin Türkçe'ye neden Dargeçit diye çevirildiğinin iyi sorgulanması gerekir. Muhtemelen Kürtçe ismi olan Kerboran- yani "Eşek Geçer" ya da "Bıçak Geçer", Ker kökünün esas haline göre değişir, manada bir darlığı betimlediği içindir. Çevirenlere ismi anlatanların Kfar boran'dan haberi olmayabilir. Öteki ihtimal ise "Kfar Buran" isminin zaten Kerboran isminin bozulmuş hali olmasıdır.
Imwastingmylife■ Gerek 1915 gerekse 1950'li yıllardaki uygulama ;farklı dillerdeki yer isimlerinin Türkçe karşılığının bulunması değildir, kökeni Türkçe olmayan yer isimleri yerine kökeni Türkçe olan yer isimleri ile değiştirilmesidir.Çok ender olarak parmakla sayılacak yerin ismi karşılık olarak dek gelmiştir,dolayısıyla yeni ismin anlamından eski veya eski ismin anlamından yeni isme ulaşmaya çalışmak hataya açık bir uygulama olacaktır.
ishak levent■ 20. yüzyılın başında 300 haneden yalnızca 12'si Müslüman Kürt olup gerisi Süryanilerden oluşmaktaydı.
MCB■ Koord: 37° 32' 46'' D, 41° 43' 14'' K
Derik ilçe
-
Derik -
Mardin■ 20. yy ortalarına dek büyük bir Ermeni nüfusu barındıran kasabada halen
SN■ Nüfusun Çoğunluğunu Kürtlerin oluşturduğu ilçe merkezinde azınlık olarak Araplar da mevcuttur
■ Dargeçit, Derik, Mazıdağı ve Nusaybin ilçesinde Arap köyü veya Arap nüfus bulunmuyor. Bu ilçelerin tamamı Kürtlerden oluşuyor.
serhad■ Koord: 37° 21' 54'' D, 40° 16' 3'' K
Kızıltepe ilçe
-
Kızıltepe -
Mardin■ Tarihi kent Dunaysir ve Tell Ermen adlarını taşır. (E. Bosworth `Dunaysir and its History` in Acta Orientalia 59.1, 2006). Ayrı bir yerleşim olan Koçhisar Osmanlı döneminde büyüyerek nahiye merkezi olmuş ve günümüzde eski kenti de içine almıştır. ■ Tell Ermen nüfusu 1895’e dek büyük oranda Ermeni iken bu tarihten sonra Ermeni kalmamıştır. Halen şehir Türkiye’nin en büyük Kürt yerleşimlerinden biridir.
SN■ Nüfusun çoğunluğunu Kürtlerin (>%85) oluşturduğu ilçe merkezinde azınlık olarak Arap (% 10) ve Süryaniler de mevcuttur. Kürtleşmiş Çeçen aileler de bulunmaktadır.
■ Koord: 37° 11' 46'' D, 40° 35' 9'' K
Mazıdağı ilçe
-
Mazıdağı -
Mardin■ Mazıdağı Osmanlı döneminden beri idari birim adıdır. Merkez kasabanın adı Şemrex’tir. 14. yy sonunda Ezidilere ait olan kasabayı Timur tahrip etmiş ve halkını kılıçtan geçirmişti.
SN■ Mazıdağı, eski Şam yolunun geçtiği yerdir. Zaten Şemrex de Kürtçe Şem (şam) rex (yol) demektir.
mustafa■ Nüfus çoğunluğunu Kürtlerin oluşturduğu ilçe merkezinde azınlık olarak Araplar da mevcuttur
■ Dargeçit, Derik, Mazıdağı ve Nusaybin ilçesinde Arap köyü veya Arap nüfus bulunmuyor. Bu ilçelerin tamamı Kürtlerden oluşuyor.
serhad■ Koord: 37° 28' 46'' D, 40° 29' 14'' K
Midyat ilçe
-
Midyat -
Mardin■ Asur kralı I. Asurnasirpal’ın yazıtında (MÖ 1043) anılan Matiati ve Hekataios’un (MÖ 6. yy) andığı Matiênê ülkesinin başşehri olması muhtemeldir. Yeni ilçe merkezi asıl Midyat’tan 2 km uzaktaki Estel mahallesine taşındı. Asıl Midyat 1960’lara dek ağırlıkla Hıristiyan Süryani iken günümüzde Kürtleşmiştir. Estel halkı Araptır.
SN■ Koord: 37° 24' 59'' D, 41° 22' 21'' K
Nusaybin ilçe
-
Nusaybin -
Mardin■ MÖ 896 tarihli Adad-Nirari II yazıtında Naṣîbîna adıyla anılan önemli bir Arami kenti idi. Aramice/Süryanice Naṣîbîn (modern İbranice Netsivin), Erm Mtsbin biçimleri Antik Çağ’dan beri kaydedilmiştir. Aramice isim muhtemelen `iskan, bir yerde toplanma` anlamında «ṣwb» kökünden gelir. ■ Nusaybin nüfusu 20. yy başlarına dek büyük oranda Süryani iken günümüzde ezici çoğunlukla Kürttür. Kentin büyük bir bölümü 2014 yılında TC kuvvetlerince tahrip edilmiştir.
SN■ Kürtleşmiş Macar kökenli aileler de bulunmaktadır, bu aileler 1848 Olaylarında Osmanlı topraklarına iltica edip Müslüman olarak kalan ailelerdir.
metonio■ Nusaybin'de Kamışlo kentine göç etmelerinden önce çok kalabalık bir Kürt Yahudi grubu yaşamaktaydı.
LakedemonianZvingi■ Koord: 37° 4' 11'' D, 41° 12' 39'' K
Ömerli ilçe
-
Ömerli -
Mardin■ Mhallemi beyliğinin merkezlerinden biri idi. Nüfusu Süryani iken 1609 yılında Patrik Sotfo devrinde topluca Müslümanlığı kabul ettikleri kaydedilmiştir. Kasaba nüfusu ağırlıkla Arapça konuştuğu halde köylerde Kürtçe egemendir.
SN■ © 02.04.1775 Rakka iskanbaşısı Milli aşiretinden eşkıya Timur ile Ömerkanlı ve Devrekanlı Kürd aşiretler efradından bazılarının tenkil edildiğine dair Diyarbakır Valisi Abdullah Paşa'nın tahriratı.
deyar heyran■ Koord: 37° 24' 2'' D, 40° 57' 15'' K
Savur ilçe
-
Savur -
Mardin■ Bugünkü ilçe eski Avine (Sürgücü) ve asıl Savur bölgelerini kapsar. Merkez kasabada 19. yy başına dek Ermeni ve/veya Süryaniler egemen iken bu tarihten sonra kaza merkezi Müslüman Arap kimliğine bürünmüş, kalan Hıristiyan nüfus ise yakındaki Kıllıth kasabasına yerleşmiştir. ■ Gerek Süryani gerek Arap kaynaklarında sad harfiyle Sawr yazılır. Kürtçe Stewr adı yakın çağda yakıştırma yoluyla ortaya çıkmış olmalıdır.
SN■ Savurun Kürtçe ismi olan Stewr Kürtçe'de "Kısır, sert" manasına gelir. Bu durumda toprak için kullanılmıştır.
LakedemonianZvingi■ İlçe nüfusu 1970’li yıllara dek Araplardan ve Arapça konuşan Süryanilerden oluşmaktaydı. Köylerden alınan göç sonucu günümüzde Kürtler çoğunluktadır. Ancak buna rağmen Arap nüfusu önemli orandadır.
bilge■ Koord: 37° 32' 15'' D, 40° 53' 16'' K
Yeşilli ilçe
-
Yeşilli -
Mardin■ Nüfus çoğunluğunu Arapların oluşturduğu ilçe merkezinde azınlık olarak Kürtler de mevcuttur. Kasaba dışında Dayro d'Amudo Süryani manastırı bulunur.
SN■ Koord: 37° 20' 26'' D, 40° 49' 32'' K