haritada ara :   km  
Bitlis'de 6 ilçe bulundu.
sırala 
Adilcevaz ilçe - Adilcevaz - Bitlis
1282 📖: Âdelcewz
E1075 📖: Ardzge [Artske] Արծկե
A947 📖: ḍât el-Cewz [ Arapça "ceviz düzü" ]
Türk/Kürt-Sünni yerleşimi
■ Ermenice kaynaklarda Artske/Ardzge adı kullanılır. Arapça isim 890 yılı dolayında kısa ömürlü bir beylik adı olarak belirmiştir. ■ İlçeye bağlı köylerden dördü eski Türk köyüdür. Diğerlerinin çoğu Haydaranlı Kürtlerine aittir. SN
■ Çoğunluk Kürtlerden oluşmaktadır. Azınlık olarak Türk ve Çerkezler mevcuttur.
■ İlçe merkezinin şu anki haliyle %65i Türk/Türkmen, %35i Kürd kökenlidir. Danacı/Uri ve Yıldız/Mastafa köyleri halen Türk çoğunlukludur, Çanakyayla, Harmantepe ve Süphan köyleri bir dönem Türk nüfusluyken Kürtleşmiştir. Erikbağı ise İran kökenli Küresünnilerle meskunken yine Kürtler çoğunluk haline gelmiştir. Ayrıca Yıldız köyünün Türkleşmiş Kürt veya Çerkes olduğu iddiası yanlıştır. Kürt çoğunluklu kırsal bölgede Kürtler nasıl Türkleşsin? Ya da Yolçatı ve Aygırgölü'deki Çerkesler Çerkes benliğini korurken Yıldız köyündekiler nasıl birden Türkleşip Türküm desin? metonio
■ Çoğunluğu Türk olan ilçede önemli olarak Kürtlerde yaşamaktadır gölge
■ Koord: 38° 48' 17'' D, 42° 44' 7'' K
Ahlat ilçe - Ahlat - Bitlis
Y952 📖: Xliát
A870 A1220 📖 📖: Xilâṭ / Xlat
E788 📖: Xlat Խլաթ
■ 20. yy başında Türk yerleşimi. Türk/Kürt-Sünni yerleşimi
■ Erken Ermeni kayıtlarında Pıznunyats Kağak adıyla Pıznunik ilinin merkezidir. 12. yy’da Şah-ı Armen unvanlı İslam beylerinin başkenti idi. 1556 tarihli Osmanlı tahririnde Ahlat kasabası İslam-Ermeni karışık, köylerin ise üçü İslam ve diğerleri gayrimüslim görünür. 20. yy başında nüfusun yarıdan biraz azı Ermeni idi. Şimdi ilçe merkezi ağırlıkla Türk, köyler Kürttür. ■ Adın `yaban armudu` anlamında ahlatla ilişkisi yoktur. İslam kaynaklarında Arapça axlat `karışıklar` olarak yorumlanır. SN
■ Çoğunluk Türklerden oluşmaktadır. Azınlık olarak Kürt ve Çerkesler mevcuttur.
■ Ukraynadan getirtilen 72 Ahıskalı âilenin geçtiğimiz yıllarda Üzümlü içine veya belli bir mahallesine toplu iskânı gerçekleşmiştir. Manav
■ 20. yüzyılın başında Ahlat'ın merkez mahallesindeki 200 haneden 185'i Müslim, 15'i Ermeni'dir. metonio
■ İlçe merkezi yaklaşık eşit oranlarda Türk ve Kürt nüfustan oluşmaktadır gölge
■ Koord: 38° 45' 19'' D, 42° 29' 38'' K
Güroymak ilçe - Güroymak (Çukur bucağı) - Bitlis
1928 📖: Çukur + Kümbet (idari bölge)
1556b E1902 📖 📖: Norşîn/Norşén [ Ermenice "yeniköy" ]
■ 20. yy başında Kürt-Sünni yerleşimi. Kürt-Sünni/Müslüman Arap yerleşimi
■ Kaza adı Ermenice olmakla beraber nüfus 16. yy tahririnden itibaren Kürt ve İslam görünür. Şeyh Abdurrahman-ı Tâğî'nin 1875 dolayında kurduğu dergah Kürt diyarında Nakşibendi-Halidi geleneğinin önemli bir merkezi olmuştur. ■ Eski Norşen (Çukur) şimdiki kasaba merkezinin 1 km kadar güneydoğusundadır. SN
■ Çoğunluğu Kürt olan ilçede azınlık olarak Araplar da yaşamaktadır gölge
■ Koord: 38° 34' 38'' D, 42° 1' 9'' K
Hizan ilçe - Hizan - Bitlis
E1902 📖: Karasu
E1403 📖: Xizan (idari bölge) [ Ermenice "sürgün/göç yeri" ]
■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi. Şimdi Kürt-Sünni yerleşimi
■ Erm «xizan» `a) sürgün, göçmen, başka memlekette eğreti yaşayan kimse ve eğreti yaşanan yer, b) gelin, kız`. Bölge adı olan Hizan’ın aslı bu olmalıdır. Kürtçe «xîzan» `kumlar` mümkün görünmüyor. ■ Eskiden Gayda/Kayalı köyünde olan ilçe merkezi 19. yy ortalarında Karasu köyüne taşındı. SN
■ Koord: 38° 13' 31'' D, 42° 25' 35'' K
Mutki ilçe - Mutki - Bitlis
E1878b 1917h 📖 📖: Meretağ/Miritağ [ Ermenice/Kürtçe "mîr/bey mahallesi" ]
1665 📖: Modkî (dağ)
K1597 📖: Modkan (aş.)
■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi. Kürt-Sünni/Zaza-Sünni yerleşimi
■ Modki/Modkan ilçe merkezi 1938’de Misi (Açıkalan) köyünden Miritağ’a taşındı. Asıl Mutki/Motkan kazası bugünkü ilçenin güney kesimini kapsar. Kavakbaşı (Xuyt) ayrı kazadır. SN
■ Çoğunluğu Kürt olan ilçede önemli olarak Araplarda yaşamaktadır. gölge
■ Koord: 38° 24' 33'' D, 41° 55' 18'' K
Tatvan ilçe - Tatvan - Bitlis
E1902 📖: Tadvan
E905 📖: Tadvan Դատուան
E474 📖: Tadgavan [Datgavan] Դատկաւան [ Ermenice "Tadik (ili) kenti" ]
U 📖: Tadia
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi. Şimdi Kürt-Sünni yerleşimi
■ Urartu yazıtlarında Dadi/Tadi adıyla geçen bölgenin (Güzeldere vadisi?) adını taşıyan kasabadır. Xorenli Movses’in aktardığı mitolojik öyküye göre kral Vağarşak (MÖ 2. yy?) bu bölgeyi Karnik sülalesinden Dad’a vermiş ve Dadgavan kenti onun adına kurulmuştur. ■ Asıl Tatvan, kasabanın 5 km kuzeyindeki Eski Tatvan mevkiindedir. 1930’lu yıllarda yerleşim merkezi demiryolu istasyonu civarına taşındı. SN
■ Tatvan'ın yerli halkı çoğunlukta Kürt olmakla beraber az sayıda da Ahlat'dan göçmüş Türkmenler, Topal Osman isyanına katılmış ve sürgün edilmiş bazı Laz ailelerden oluşmaktadır.
■ Koord: 38° 31' 26'' D, 42° 17' 29'' K


 
Copyright 2010-2023 Sevan NİŞANYAN. Alıntılarda kaynak gösterilmesi rica olunur.