Ağırnas mahalle
-
Melikgazi (
Gezi bucağı) -
Kayseri■ Mimar Sinan’ın doğum yeri olan kasaba belki Bizans kilise kayıtlarında geçen Aragena adlı yer olabilir. (Zgusta §85-7, TİB 2, GHAC 475). H 906 (M 1500) tarihli tahrir defterine göre nüfusu gayrimüslim idi. Kayıtlı birkaç isimden, Ermeni olabilecekleri izlenimi doğmaktadır.
SN■ 1500 yılında yapılan tahrir defterinde Ağırnas 53 hane Hristiyan (Gebran), 3 hâne Müslüman, oldukça büyük bir köy olarak kaydedilmiştir. Kasaba nüfusunun %95'ini Rumlar teşkil etmekteydi. 1834 kayıtlarında Ağırnas'ta 145 hâne Müslüman, 28 hâne de Hristiyan yer almaktadır. Asırlar içinde yerliler İslamlaşmış. 1875 yılı nüfus sayımında Ağırnas'ta 258 hanede 658 erkek nüfus bulunup bunların 138'i Hristiyan, 560'ı Müslümandır. 1924 senesine gelindiğinde köyde herkes Türk dilliydi.
Manav■ 20. yy başında Rum Ortodoks yerleşimi. ■ Ağırnaslı Hristiyanlar çoğunlukla Türkçe anadilliydi. Türkçe konuşmuş Hristiyan topluluğuna “Karamanlı” adı verildi. Büyük çoğunluğu Mübadele ile birlikte Yunanistan'a gittiler. Yunanistan'a buradan gidenler bazı kültürel unsurları Yunanistan'a taşıdı Örnek: Yunanistan'da ki Karamanlılar tarafından söylenen aslen Kayserinin Ağırnas yöresine ait olan Çerkez Beyim türküsü gibi.
chaluri■ Koord: 38° 48' 59'' D, 35° 43' 10'' K
Akçakoca ilçe
-
Akçakoca -
Düzce■ Osman Beyin kumandanlarından biri olup 14. yy başında bölgede beylik eden Akça Koca onuruna 1934’te Akçakoca adı verildi.
SN■ 20. yy başında kısmen Muhacir Türk, Laz, Gürcü ve Kafkas göçmeni (Abaza çoğunluk, Çerkes kısmen) yerleşimi.
Tashw■ Ayrıca Yerli (Manavlar)'da günümüzde merkez'de bulunmaktadır. Yörük ve Türkmenlerin Manavlardan çok sonra Akçakoca yöresine yerleştiği bilinmekle birlikte. Yerli (Manav) köylerinin bir kısmının tarihinin Bizans devrine kadar dayandığı bilinmektedir. Kırım'dan ve Kazan'dan gelen Kırım Tatarları ve Kazan Tatarları Akçakoca'da bulunmak ile birlikte ayrıca Karadeniz'den göç etmiş Karadeniz göçmeni nüfusu'da Akçakoca'da bulunmaktadır.
■ Akça Koca beyin Akçakoca'yı Bizanstan fetih ettiği rivayet edilse'de doğrululuğu teyit edilememiştir. Akçaşehir adının zamanında değiştirilmesi gerektiği uygun görmüş ve Akça Koca beyin adından esinlenilmiş Akçaşehir'e Akçakoca adı koyulmuştur. 14. yy'da Konur Alp tarafından Bizanstan fetih edildiği veya Şehir'de ki ağırlıklı Türk nüfusun kendiliğinden Bizans'tan Osmanlılara katıldığı'da düşünülmektedir. (Bu görüşün başka bir alternatif'i ise Yerli Rum Ortodoks halkın Osmanlı yönetimine boyun eğip katılması.)
Akçakoca’nın Türk hakimiyetine geçmeden önceki bilinen eski adları: Dia, Dias, Diapolis ve Tospolis‘tir. Akçakocanın Türk hakimiyetine geçtikten sonraki isimleri ise sırasıyla Akçaşar, Akçaşehir ve Akçakoca olmuştur.
■ Fındık ekiminden önce Akçakocalı Erkeklerin denizcilik yaptığı halkın denizcilik, esnaflık, tarım, bağcılık, ticaret ile geçindiği anlaşılmaktadır. Eski dönemlerde Akçakocalı ailelerin bütün erkekleri birden, denizde can verirmiş, onun için de o çağlarda (Akçakoca'da erkek mezarı yoktur) denmekte imiş.
chaluri■ Koord: 41° 5' 17'' D, 31° 7' 20'' K
Akkaya köy
-
Akçakoca -
Düzce■ 20. yy başında
Manav yerleşimi.
■ Köyde antik çağ kalıntıları vardır. Bir yazıtta 'Kelesanon Emporion' (“Kelesan çarşısı`) ibaresi geçer.'
SN■ Akkaya köyü iki eski mezar taşını da bünyesinde bulundurmak ile birlikte, bu mezarların yazıtları bulunamadığından kime ve hangi döneme ait olduğu bilinmemektedir.
chaluri■ Koord: 41° 5' 48'' D, 31° 15' 28'' K
Aksakal mahalle
-
Bandırma (
Aksakal bucağı) -
Balıkesir■ Kesin olmasa'da 20. yy başında Türkmen Varsak (Aksakallu) yerleşimi.
■ Yusuf Halaçoğlu bir kitabında Varsak adı verilen Yörük-Türkmenlere bağlı bir cemaat olan Aksakallu cemaatinin 16. Yüzyılın 2. Yarısında Çukurova'dan gelip buraya yerleştiklerini ve buraya adını verdiklerini ileri sürer.
chaluri■ Koord: 40° 8' 52'' D, 28° 6' 22'' K
Aktaş köy
-
Akçakoca -
Düzce■ 13.01.1956 tarihli kararnameyle adı değiştirildi. Halk arasında Gebekese adı kullanılır.
SN■ 1877 Laz göçü ile birlikte ortak kullanıma açık bir köy haline gelmiştir. "Gebekese" olarak da geçmektedir.
cxaluri■ Bilinmeyen bir tarihe kadar Rum Ortodoks yerleşimi. Tarihi Bizans İmparatorluğu dönemine kadar dayanan bir köydür. Bu dönemde yaşayan yerli hristiyan halkın bağcılıkla uğraştığı bilinmektedir. Köyde çok eskiden bir kilise olduğu bilinmekle beraber bugün varlığından söz etmek mümkün değildir. Köyle aynı adı taşıyan Aktaş şelalesi burada bulunur. Bir kısım Hristiyan ahali İslamı kabul edip Osmanlı'ya katılır. Köy Eskot, Eskiyurt, Gebekilise, Gebekese, Aktaş adlarıyla halk ağızında anılmaktadır. Gebekilise denilen yerde şimdilerde fındık bahçeleri vardır eskiden Hristiyanların Kilisesi ve Hristiyanların Eğitimlerini görmeleri için medrese bulunmaktaydı, şimdilerde köy tarihi yönden çok değeri olmasına rağmen duyarsız kalınmış fındığın iyi para etmesi buraların fındık bahçelerine çevrilmiştir buradaki tarihi yerler yok edilmiştir. Köy önceden Tahirli Divanı altında idi.
chaluri■ Koord: 41° 1' 58'' D, 31° 3' 58'' K
Altınçay köy
-
Akçakoca -
Düzce■ Manav Türklerinin oluşturduğu bir köy olan Altunçay’ın ismi Aftundere iken 1962 yılında Altunçay olarak değiştirilmiştir. Köye Orhan Gazi tarafından bir cami yaptırılmış ve köyden Curazoğlu’na katiplik verilmiştir. 1323 yılında köy, Anadolu Beylerbeyliği’nin Bolu Sancak Beyliği’ne bağlı 15 divanlık bir voyvadalık olan Akçakoca’ya bağlı Aftun-u Ulva ( Yukarı Aftun) isimli bir divan haline gelmiştir. Aftun adı eski kayıtlarda Eftun olarak geçmektedir. Efsun anlamına gelir. Köyde Hıdırellez kutlamaları en belirgin kültür izidir.Köyde tarihi değere sahip olan Orhan Gazi Camii, çantı adı verilen ve ağaçların çivisiz birbirine geçirilmesi ile yapılmış olup eski özelliğini kaybetmemiştir. Yine köyde varlığı bilinen bir kilise kalıntısından çıkarılan bir heykel bugün İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir.
chaluri■ Koord: 41° 0' 55'' D, 31° 15' 2'' K
Başarı mahalle
-
Çermik (
Yoğun bucağı) -
Diyarbakır■ Ziya Gökalp’in köyüdür. Türkmen veya Kürt yerleşimi olduğu ileri sürülür. ■ Urartu kralı II. Sardur'un Malatya seferinde andığı Aruşi adlı yer olduğu ileri sürülmiştir (Diakonoff & Kashkai s. 13).
SN■ Manav Yerleşimi. Daha çok Batı Anadolu 'da yaşayan Manavlar Güneydoğu Anadolu bolgesinde Çermik ve Çüngüş ilçelerinde yaşarlar. Hanefi mezhebindendirler ve Türkçe konuşurlar.
Ferhat■ Çüngüşün Elyos köyünden geçim zorluğu ve kışların şiddeti yüzünden daralarak kaçan insanların yerleştikleri belirtilmektedir.Köyün asıl yerlilerinin anadili Türkçe olup ezelden beri de Türkçe konuşmaktadırlar.Diyarbakır Türkçesi Bağdattan Adana ya Bakü ye,Tebrize uzanan doğal bir dilden,yani Akkoyunlu ve Karakoyunlu Türklerine ait Azeri lehçesinden ibarettir.Koyun otlatmak yerine otarmak kelimesini kullanmaktadırlar aynı Azerbaycan ve diğer Türk soydaşları gibi,Köyün yerlileri Hanefi mezhebine bağlıdır.1935 nüfus sayımında köyün nufusu 415 kişidir.
Mustafa Yıldızhan■ Çermik ve Çüngüş'te Manav adıyla anılan halk bulunmamaktadır. Bulunduğu iddia edilsede Kuzey Batı Anadolu'da Manavlar yaşamaktadır.
chaluri■ Koord: 38° 5' 50'' D, 39° 31' 16'' K
Büyükyanık mahalle
-
Kaynarca -
Sakarya■ 20. yy başında Manav yerleşimi. Ayrıca Karadeniz göçmeni yerleşimi. Karadeniz göçmenleri baskın nüfustur.
chaluri■ Koord: 41° 4' 50'' D, 30° 27' 20'' K
Çayağzı köy
-
Akçakoca -
Düzce■ 20. yy başında
Manav yerleşimi.
■ Köyde Orhan Gazi döneminde yapılmış olduğu söylenen bir cami vardır. 2007 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğünce restore edilerek, tekrar ibadet ve ziyarete açılmıştır. Bundan 687 yıl evvel Çantı tekniği ile uzun kütüklerin birbirine geçirilmesiyle, çivisiz olarak inşa olunan camiin bulunduğu alanda sarıklı mezar taşları dikkat çeker.
chaluri■ Koord: 41° 5' 49'' D, 31° 13' 10'' K
Çiftlikköy ilçe
-
Çiftlikköy -
Yalova■ Eski bir Rum köyü olarak bilinen Çiftlikköy’e ilk olarak
1900'lü yılların başında Kafkasya’dan gelen Karaçay-Malkar göçmenleri yerleşmiş onların ardından bölgeye Bulgaristan’dan 1928 ve 1941 yıllarında gelen Kırım Tatarları yerleşmiştir. 1900'lü yılların başında ve 1928 yılında Çiftlikköy’e yerleşen göçmenler önce
halk arasında Mokamp olarak bilinen sahil kısmına yerleşmişlerdir.
Fakat burada sıtma hastalığının görülmesinden dolayı Mustafa
Kemal Atatürk’ün telkinleri sayesinde 1932-33 yıllarında
Çiftlikköy ahalisi köylerini şu an köy merkezi olarak bilinen bölgeye
taşımıştır. Köy sakinlerinden Fikriye Eke’nin aktardığına
göre Karaçaylı göçmenler bir süre halk arasında Şakşak olarak bilinen yerde Ermeniler ve Rumlar ile yaşamışlardır. Eski ismi Karakilise olarak bilinen Çiftlikköy’ün, Karakilise’den sonraki ismi
köy sakinlerinden Özer Börü’ye göre Kadı Çiftliğiydi, bu isimden
ötürü de köyün ismi Atatürk tarafından Çiftlikköy olarak değiştirilmiştir. Çiftlikköy’ün çevre köyler ile ilişkileri eskiden olduğu gibi günümüzde de gayet iyidir. Çiftlikköy’de yaşamakta olan Karaçaylı göçmenlerin Sultaniye köyü ile Kırım Tatarlarının ise Subaşı ile akrabalıkları vardır. Dolayısıyla adı geçen bu iki köy ile Çiftlikköy’ün ilişkileri çevredeki diğer köylere göre daha iyidir. Adı geçen köylerin yanında Çiftlikköy’ün Gacık, Çukurköy, Laledere
gibi köyler ile de ilişkileri eskiden olduğu gibi günümüzde de gayet iyidir.
Kaynakça: YALOVA İLİ KÖYLERİ SÖZLÜ TARİH VE KÜLTÜR ENVANTERLERİ; Cihan Yalvar, Adil Yılmaz
chaluri■ Koord: 40° 39' 51'' D, 29° 19' 22'' K
Dadalı köy
-
Akçakoca -
Düzce■ 20. yy başında
Türk yerleşimi.
■ Günümüzdeki büyük nüfusunu Yerli (Manavlar) değil 17. Yüzyılda gelen Türkmen ve Yörük Han Taifeleri oluşturur. Köyün adının Tarsus Türkmenleri olarak bilinen Varsakların Dadalı (Tatalı) aşiretiyle köyün adının ilişkili olup olmadığı bilinmemektedir.
chaluri■ Koord: 41° 3' 39'' D, 31° 11' 21'' K
Elmalık köy
-
Yalova Merkez -
Yalova■ Çiftlikköy ile bu köy arasında bulunan Elmalık Kalesi Bizans dönemine aittir.
SN■ Drama'nın Demirciören (Peristeria) köyünden getirilen mübâdiller burada oturur. CHP politikacılarından Muharrem İnce bu köylüdür.
Manav■ Osmanlı döneminin ilk Kağıthanesi olduğu söylenen Yalakabad Kağıthanesi'nin 1745 yılında Elmalık'ta kurulmuştur. Bölgede eski bir Rum köyü olarak bilinen Elmalık köyünün eski ismi Saruhanlı’dır. Lozan Anlaşmasına kadar Köyde yaşamış olan topluluk Rum değil Türk olarak karşımıza çıkmaktadır. Kuman-Kıpçakların torunları olan ve bölge halkı tarafından Rum olarak bilinen ahali 1237 yılında Moğolların önünden Balkanlara gelmişler ve buradan da 1240’lı yıllarda Yortan (Kazımiye) ve Saruhanlı (Elmalık) köylerine yerleştirilmişlerdir. Dönemin İznik İmparatoru İoannes (John) Vatatzes tarafından planlı bir şekilde yapılan bu yerleştirilme Bizans tarihi kaynaklarında yer almaktadır. Ayrıca Elmalık köyünün hemen üst tarafında yer alan ve bölge halkı tarafından Elmalık Kalesi olarak bilinen kalenin civarından çıkmış olduğu ifade edilen Türkçe mezar taşından hareket ile bölgede yaşamış olan topluluğun Rum değil Türk olduğu ifade edilmektedir. Bunun yanında bu yerleşimin hemen üst kısmında Höyüktepe isimli bir anıt mezarının bulunması ve Elmalık köyünün eski isminin Saruhanlı olması da bu iddiayı destekler niteliktedir. Ayrıca Türklerin geldikleri coğrafyaya boylarının ismini ya da büyüklerinin isimlerini vermesi de bu durumun doğruluğunu göstermektedir.
Daha detaylı bilgi ve okuma için kaynakça:
- YALAKOVA'DAN YALOVA'YA Prof. Dr. Halil İnalcık Anısına Yalova Tarihi Araştırmaları
- ANADOLU’DA SON TÜRK İSKÂNI: İZNİK İMPARATORLUĞU’NDA KUMAN-KIPÇAKLAR VE YALOVA KAZIMİYE (YORTAN) İLE ELMALIK (SARUHANLI) KÖYLERİNDEKİ VARLIKLARI,
Cihan YALVAR
- BİZANS'IN ANADOLU'YA YERLEŞTİRDİĞİ SON TÜRKLER, Adil Yılmaz
chaluri■ Koord: 40° 36' 26'' D, 29° 18' 34'' K
Eminekin mahalle
-
Çifteler -
Eskişehir■ Kısmen 1938 Dersim sürgünü Alevi yerleşimidir.
SN■ Yerleşime sonradan getirilen Alevi Zazalar, Tunceli/Ovacık kökenlidir.
Fatih Akın■ Köyde Balkan göçmenleri (Maacırlar) çoğunluktadır.
chaluri■ Koord: 39° 21' 50'' D, 31° 7' 24'' K
Göktepe köy
-
Akçakoca -
Düzce■ 20. yy başında
Manav yerleşimi. Kısmen
Laz yerleşimi
■ Aslen yerli köyüdür. Fakat, zamanla göç eden Laz aileleri, Laz nüfusunu artırmıştır.
cxaluri■ Tarihi köy camisi, köy yakınında bulunan iki mağara ve Kırgız Mezarlığı denilen tarihi mezarlık görülmesi gereken değerlerdendir. Ayrıca köy, Eskici Ahmet Dede türbesine, Alemdar Ali Ağa'nın mezarına ev sahipliği yapmaktadır.
chaluri■ Koord: 41° 3' 26'' D, 31° 6' 34'' K
Hereke mahalle
-
Körfez (
Hereke bucağı) -
Kocaeli■ Şimdiki Yukarıhereke Mahallesi yerinde olan eski köy, 19. yy’da halı fabrikasının kurulmasıyla yalı mevkiine kaydı.
SN■ Adının Avşarların Herikli aşiretinden geldiği bilgisi doğrulanamadı.
chaluri■ Koord: 40° 47' 9'' D, 29° 36' 52'' K
Kadıkuyusu mahalle
-
Çifteler -
Eskişehir■
Köy 1891 yılında kurulmuştur. Kuruluştan itibaren Erzurum İspir ilçesinden, Emirdağı ilçesi Gedikevi köyü, Oğuz Türkleri'nden Musul’dan gelip Emirdağ Sığracık köyünde bir miktar oturanlardan ve Ankara Asiyozgat Yörüklerden gelenler köy halkını oluşturmaktadır.
chaluri■ Koord: 39° 13' 7'' D, 30° 59' 39'' K
Kalkın köy
-
Akçakoca -
Düzce■ Köyün çoğunluğunu Kastamonu'dan göçen haneler ile Doğu Karadeniz göçmenleri ve Laz nüfus oluşturur.
chaluri■ Koord: 41° 3' 22'' D, 31° 2' 54'' K
Karatavuk köy
-
Akçakoca -
Düzce■ 19. yy sonlarında kurulmuş Hopa Hemşinli yerleşimidir. Hopa’daki Ardala köyünden dolayı adlandırılmıştır.
SN■ 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı sonrası Hemşin ve Hopa’dan göçenler tarafından kurulmuş bir göçmen köyüdür.
chaluri■ Koord: 41° 0' 19'' D, 31° 1' 3'' K
Kâzımiye köy
-
Yalova Merkez -
Yalova■ 16. Yüzyıla kadar Rum Ortodoks yerleşkesi İhtidalar sonucu köy de Müslüman mahallesi oluşmuş köyde ki Rumlar tümüyle İslamlaşmıştır. Bu Müslümanlaşma süreci, tahrir defterlerinden ayrıntılı biçimde izlenebilmektedir.
■ İslamlaşma öncesi Köyde ki Rum Ortodoks ahalinin Türkçe dilli olduğu bilinmektedir.
■ XV. yüzyılda Bitinya bölgesinde yer alan köylerin isimleri ne olursa olsun, çoğunun ismi XII. yüzyıldan gelmekteydi. Yortan ve Saruhanlı köyleri 428 Numaralı Muhasebe-i Vilayet Defteri’ne göre 1530 yılında Yalova içerisinde yer almaktaydılar. XV. ve XVI. yüzyıllarda Yalova’da Hristiyan nüfus yoğundu. 1901 yılında Yortan karyesinin nüfusu 250 iken, 1912’de Yalova genelinde 5000 Türk, 14.894 Rum, 1000’de Ermeni yaşamaktaydı. Aynı yıldaki nüfus oranına bakıldığında Yalova’nın %71.1’inin Rumlardan oluştuğu görülmektedir. İngiliz Arkeolog Richard Dawkins, 1909-1911 yılları arasında Karamanlı Ortodoks Rumlar arasında ve Bitinya’da gezmiştir. Dawkins, bu gezisinin devamında İzmit, Bursa bölgelerine gelmiş ve burada Türkçe konuşan Rum köyleri olduğunu ifade etmiştir. Ona göre, burada konuşulan Rumca Karamanlılar tarafından konuşulan dil ile çok yakınlık göstermekteydi. Hatta Dawkins, bunların dillerinin Asiatik olduğunu ve Rumcadan farklı özellikler gösterdiğini ifade etmiştir. Büyük ihtimalle Richard Dawkins tarafından bahsedilen bölgeler arasında Saruhanlı ve Yortan köyleri de yer almaktaydı. Elmalık Kalesi civarında bulunan kitabede “Tekeoğlu Hacı Yanni Yaptıran 1910” şeklindeki Grek alfabesiyle Türkçe olarak yazılmış olan ibare bu durumu kanıtlamaktadır. Bursa, İzmit ve Yalova’nın yanında İznik’te de Hristiyan Türklerin yaşadıkları ve Grek harfleriyle Türkçe kitabeler bıraktıkları bilinmektedir.
■ Yalak-Âbâd bölgesinde yaşayan Rumların bireysel olarak ve yavaş bir hızla Müslümanlaşma yaşanmış köyleri de bulunmaktadır. Nitekim Çalca, Dil, Reyhanpaşa ve Yortan köylerinde ihtidalar sonucu önce köyde bir Müslüman mahallesi oluşmuş, sonra da Rumlar tümüyle Müslümanlaşmıştır. Bu Müslümanlaşma süreci, tahrir defterlerinden ayrıntılı biçimde izlenebilmektedir. 16. yüzyılda Yalak-Âbâd Kazasında 17 Rum köyü vardır. Bunlardan Katırlı ve Çınarcık köyleri, Kocaderesi köyü ile birlikte yazıldığı için ayrı nüfus verileri yazılmamıştır. Erken Dönem sayım verileri olmadığı için, bu köylerin Müslümanlaşma sürecini kanıtlayamıyoruz. Bu Rum köylerinin önemli bir kısmının vakıf köyü olduğu anlaşılmaktadır.
■ Eski bir Manav köyü olarak bilinen Kazımiye köyünün eski adı Yortan’dır. Köyde yaşamakta olan ve Manav olarak adlandırılan topluluğun bahsedildiği gibi İznik İmparator'u İonnes (John) Vatatzes tarafından planlı şekilde yerleştirilen Kuman-Kıpçakların torunları oldukları bilinmektedir. Köy sınırları içerisinde Bektaş Dede ismiyle bilinen bir dede/yatır mezarı bulunmaktadır.
Daha fazla detaylı bilgi ve okuma için kaynakçalar:
- YALAKOVA'DAN YALOVA'YA Prof. Dr. Halil İnalcık Anısına Yalova Tarihi Araştırmaları
- ANADOLU’DA SON TÜRK İSKÂNI: İZNİK İMPARATORLUĞU’NDA KUMAN-KIPÇAKLAR VE YALOVA KAZIMİYE (YORTAN) İLE ELMALIK (SARUHANLI) KÖYLERİNDEKİ VARLIKLARI,
Cihan YALVAR
- BİZANS'IN ANADOLU'YA YERLEŞTİRDİĞİ SON Türkler, Adil Yılmaz
chaluri■ Koord: 40° 37' 34'' D, 29° 18' 45'' K
Kepenç köy
-
Akçakoca -
Düzce■ 20. yy başında
Manav yerleşimi.
■ Bizanslılar döneminde pazaryeri -OMA- adıyla anılan Akçakoca' nın en eski yerleşimlerinden olan bir köydür. Günümüzdeki nüfusunu Akçakoca'ya 17. Y.y. gibi yerleşen Yörük han taifeleri ve (Yerli) Manav adı verilen Yerli halk oluşturur. Doğu Karadeniz'dende bir kaç hane yerleşir.
chaluri■ Koord: 41° 4' 9'' D, 31° 6' 56'' K
Kınık köy
-
Akçakoca -
Düzce■ 1875 tarihli tuğla bir camiye sahip bir köydür. Köyü Oğuzların Kınık boyunun kurduğu düşünülür. Manavlardan ayrı olarak 17. Yüzyıl civarı Akçakoca'ya yerleşmiş Yörük han taifeleride köyde yaşamışlardır.
Akçakoca’nın en eski köylerinden biri olup adı bir ara bu köyde bir kadı yaşamış olduğundan Kadıköy yapılmış ama bir süre sonra köy eski ismini yeniden almıştır. Merkez ve Tepe adı ile iki mahalleden oluşan bir köydür. Karadeniz göçmeni ailelerde günümüzde köyde varlığını sürdürmektedirler.
chaluri■ Koord: 41° 3' 7'' D, 31° 8' 21'' K
Kırık köy
-
Yığılca -
Düzce■ 20. yy başında
Manav yerleşimi.
■ Paşa Bükü denen mevkiide tümülüs görülmüştür. Gerenözü köyünde ise kilise kalıntısı mevcuttur. Manav yerleşimi idi; sonradan bir kaç âile Gürcü eklenmiştir.
Manav■ Rize'den gelmiş haneler de köyde bulunmaktadır.
chaluri■ Koord: 40° 54' 32'' D, 31° 22' 58'' K
Koçar köy
-
Akçakoca -
Düzce■ Halk ağzında köye “Kuçar”'da denilmektedir.
■ Doğruluğu kesin olmasada Köye bir Selçuklu beyi olan Koçar beyin akrabaları ile yerleştiği ve adının buradan geldiği söylenmektedir. Fakat köy ve Akçakoca yöresi 1. Haçlı seferleri sonrası Osmanlılar yöreyi himaye altına alana kadar yöre Türk yönetimi altından çıkmış ve tekrar Bizans İmparatorluğunun kontrolü altına girmiştir.
Bir başka doğruluğu kesin olmayan rivayete göre ise köyün adı Akçakoca'da türbesi bulunan Koç Baba ile ilgilidir. bu köylüler ve Koç Baba yörede Koyun'u ve Koç'u ilk kez evcilleştirmişlerdir bu yüzden köye Koçar denmiştir.
■ Daha önceleri Koçullu köyüne bağlı bir mahalle iken, 12 Eylül 1958'de yine aynı köye bağlı Belen mahallesi ile birleşerek köy statüsü kazandı.
■ Günümüzde köyün çoğunluk nüfusunu Yerli (Manavlar) değil 17. Y.y. gibi Akçakoca yöresine yerleşmiş Yörük Han Taifeleri oluşturur. Ayrıca Karadeniz göçmenleride mevcuttur.
chaluri■ Koord: 41° 1' 50'' D, 31° 6' 17'' K
Koçullu köy
-
Akçakoca -
Düzce■ 20. yy başında
Manav yerleşimi.
■ Köyün adı, 1831 yılında Koçallı olarak bilinmektedir. Eski bir Manav köyü olarak bilinen Koçullu köyünün eski adı Koçallı’dır. Köye yerleşim birimi köyün Batısında iken, daha sonra Doğu yakasına köy taşınmıştır, sebebi Köy Aktaş köyü ile birlikte imiş o zamanlar burada Hristiyanlar vardı. Müslüman Türkleri buradan atmak isteyen Hristiyan Ahali bunlara zaman zaman zarar veriyormuş (Hristiyan ahalisinin aslen Bizans'ın Balkanlar'dan tutup getirttiği Hristiyanlaşmış Türk unsurları olduğu iddiasıda mevcuttur.) bundan dolayı Müslüman Türk ahali buradan daha güvenli olduğunu düşünerek köyü doğuya taşımışlardır, Köyde cumhuriyet döneminde büyük yangınlar olmuştur çoğu ev yanmıştır, fakat yanan evler köylü imece üsülü ile tekrar yapılmışlardır. Köyden Haliloğullarından Kastamonu da askeri birlikte bir paşa vardır paşa buradan asker toplar Kastamonu’ya getirir, köyde erkek kalmaz bazı askerler geri dönmezler köydeki bazı kadınlar dul kalır ve köylü bu sebepten dolayı köy çok içgüveysi alır, Kastamonu Cide ve Rize’den gelen erkekler köye içgüveysi olarak bu köyde kalırlar, köyde hiç yabancı yoktur hepsi Yerli (Manavdır) ve tespit edilen 1 hane sonradan göçmüş Yörük han taifesindendir, yalnız 1878 ve 1916 göçlerinden gelenler köylü tarafından Koçar, Sarıyayla, Kurugöl köylerine yerleşmeleri için bu köylere yönlendirilmişlerdir, bu konuda Manav Türklerinden köy sakini İsa Kolçak köyde yıllarca muhtarlık yapmış bu köylerin bir kısmının kurulmasında da öncülük yapmıştır, aralarına hiç yabancı almamışlardır,bu çok dikkat çekicidir Batı taraftan Doğu tarafa gelmelerininde bu denli haklı olduklarını çıkartmaktadırlar. Köy Yemen harbi, Balkan harbi, Çanakkale harbinde çok asker vermiştir, Akçakocada en fazla asker veren köy konumundadır. Köyün az nüfusa sahip olmasının nedeni ise de askere çok asker gönderdiği ve geri dönenin pek olmaması köyün nüfus bakımından çoğalamaması buna bağlıdır. Köyde eskiden kalan Hristiyan bazı ailelerde Müslümanlığı kabul ettikten sonra buradaki Müslüman Türk ahaliyle kaynaşırlar ve yaşamlarını sürdürürler. Köy Koçarla beraber aynı muhtarlıktı daha sonra Koçar ayrılarak ayrı muhtarlık olur. Çok eski bir köy olmasına rağmen tarihi açıdan fakirdir, Bizans döneminden kalma kilise artıkları son yıllarda munkariz edilerek buralara fındık dikimi yapılmıştır.
■ Köyde Kırgızların yaşadığı söylenmektedir doğruluğu tespit edilememek ile birlikte, Koçar-Koçullu arasında çayır mevkiinde çukur olan yere yerleşmişlerdir fakat burada çok büyük kolera hastalığı olur kimse sağ kalmaz yıllarca buraya kimse uğramaz, bu ölen Kırgızlar çukur bölgesine gömülmüşlerdir, köyde hiç Kırgız kalmamıştır, halen boştur bir arena gibi gözükmektedir, burada kazı yapıldığı takdirde burada çanak çömlek insan iskeletlerin çıkabileceği halk arasında söylenmektedir.
chaluri■ Koord: 41° 2' 1'' D, 31° 5' 10'' K
Kurugöl köy
-
Akçakoca -
Düzce■ Köy adını, köyün biraz yukarısında bulunan, kışın göl haline gelmesine rağmen yazın kuruyarak çorak bir araziye dönüşen oluşumdan almıştır. Köyün eski ismi Kurucagöl’dür. Köy 1700’lü yıllarda çeşitli nedenlerden dolayı boşaltılmışsa da 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı sonrası Ordu’dan göç eden göçmenler köye yeniden hayat vermişlerdir.
chaluri■ Koord: 41° 0' 53'' D, 31° 5' 22'' K
Kurukavak köy
-
Akçakoca -
Düzce■ 1810 yılında Ordu’dan gelen göçmenlerce kurulan bu köyün ismini önceleri köyün ortasında bulunan büyük bir oda genişliğindeki kuru bir kavak ağacından aldığı söylenmektedir. Köye yerleşen göçmenlerin bu köyü 36 teneke mısır karşılığında satın aldıkları köylü tarafından ifade edilmektedir.
chaluri■ Koord: 40° 57' 53'' D, 31° 1' 28'' K
Küpler köy
-
Akçakoca -
Düzce■ Birinci Dünya Savaşı sırasında Ordu, Giresun ve Trabzon’dan gelen göçmenlerce kurulmuş bir köydür. Köyde öncesinde Rumların yaşadığı göçmenlerin bu köye gelerek Rumların yiyeceklerini sakladıkları küpleri buldukları ve bundan dolayı köye bu ismin verildiği söylenmektedir. Başlangıçta Kurukavak köyüne bağlı iken 1969’da ayrı bir muhtarlık haline gelmiştir.
chaluri■ Koord: 40° 57' 23'' D, 31° 0' 24'' K
Melenağzı köy
-
Akçakoca -
Düzce■ 20. yy başında
Gürcü yerleşimi. Kısmen
Laz yerleşimi
■ Melen Suyunun İstanbul’a getirilmesi ile artık herkesin bildiği Melen Çayı’nın denize döküldüğü bölgede kurulu eski bir yerleşim yeridir. Köy eski bir Türkmen köyü veya Türkmenlerden farklı olarak Yerli (Manav) yerleşimi iken sonrasında köy boşalmış ve buraya 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı sonrası Gürcüler yerleşmiştir. Köyde insanların başlıca geçim kaynağı fındıkçılık ve balıkçılıktır. Köyde Orhan Gazi döneminden kalma bir cami de bulunmaktadır. Yine Melen Çayı üzerinde 12 kilometrelik bir rafting alanı bulunmaktadır. Bu çay Akçakoca için sınır teşkil etmektedir. Köyde günlük konuşma dili Gürcücedir. Bazı Türkçe kullanılan isimler dışında Acara-Guria lehçesi kullanılmaktadır. Köyde Bizans dönemine ait 92 altın 1953’te yapılan kazılarda bulunmuştur.
chaluri■ Koord: 41° 4' 16'' D, 30° 58' 7'' K
Subaşı köy
-
Akçakoca -
Düzce■ 20. yy başında
Manav yerleşimi.
■ Eski adı Başaftun olan Subaşı, Akçakoca'nın en eski yerleşim yerlerinden biri olup, Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde adı geçmektedir.
chaluri■ Koord: 41° 0' 12'' D, 31° 13' 3'' K
Şile ilçe
-
Şile -
İstanbul■ Yunanca xêlê Χηλη esasen `yengecin kıskacı` ve mecazen (şeklinden ötürü) `mendirek` anlamındadır. `Küçük mendirek` anlamına gelen Xêlaita belki aynı adı taşıyan Kefken limanına oranla kullanılan isim olabilir..
SN■ Manavlar, Gürcüler ile Kafkasya'dan gelen diğer halklar, Boşnaklar ve 1950'den sonra Karadeniz ve İç Anadolu bölgelerinden gelen insanların yaşadığı bir ilçedir.
M. Hakan■ Şile çevresinde 7 tâne Rum Ortodoks Helen köy yerleşimi vardı.
Manav■ XV-XVII. yüzyıllarda Şile Kazasında sadece 2 yerleşim yerinde Rumlar yaşamaktaydı. Her ikisi de Bizans Döneminden kalma önemli birer kale ve liman kasabalarıydı. Bunlardan Şile’de, XVI. yüzyıla kadar hiç Müslüman yaşamazken, XVII. yüzyılda Müslümanlaşma oldukça artmıştır. Nitekim Fatih Devri kayıtlarına göre bu iki kaledeki Rum sayısı 105 iken, 1523 yılında 371’e, 1562 yılında 686’ya çıkmıştır.
Şile ve Astrabek Rumlarının uzun yıllar varlıklarını korumasında, bir sahil ve kıyı kasabası olmasına borçlu olmalıdır. Olasılıkla denizcilik ve bağcılıkla geçinen bu kasaba halkından Astrabek boşaldığı halde, buraya hiç Türk iskan olmaması, Türk ve Müslümanların yaşamaları için gerekli koşulların olmamasıydı. Şile sahilinde bir liman kalesi olan ve bugünkü Seyrek Kalesi ile civarında kurulu bulunan Astrabek kasabası, önemli bir Rum yerleşimiydi. Bu kasaba tümüyle Rum yerleşimi olmayı, XVII. yüzyıl sonuna kadar sürdürmüş ve kasabada hiçbir zaman Türk iskanı olmadığı gözlenmiştir. Hatta köydeki Rumlar, çeşitli nedenlerle köyü tümüyle boşaltmış olsalar da, bu kasabaya Türklerin iskan olmadığı anlaşılmaktadır. Bu durum, köydeki Rumların köle özelliğinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Deniz kıyısında ve tarım alanı bulunmayan bu bölgede iskan olan köylülerin ya sadece bağcılık, ya da denizcilik yaparak geçimlerini sağlamaları gerekmektedir. Bu nedenle de Yörükler, kendileri için cazip olmayan bu bölgeye gelip, yerleşmemişlerdir.
Bu iki yerleşim yeri dışında birkaç köyde tek-tük Rum isimleri belirlenmiştir. Örneğin Üğümce köyünde 1466 yılında köylüler içinde bir Rum vardır. Bu Rumlar, köyün eski sakinleri mi, yoksa başka bir yerden gelmiş bir Rum olup olduğu belirlenememiştir. Yine Doğancıoğlu köyünde de 2 Rum kayıtlıdır. Bu köy, XV-XVI. yüzyılda limanı olan iri bir kasabadır. Olasılıkla eski Bizans yerleşimi üzerine kurulmuş köy olmalıdır. Körcivan köyünün ise Rum yerleşimi olduğu halde, XV. yüzyıldan itibaren tümüyle Müslümanlaştığı anlaşılmaktadır. Yine Akçe Kilise, Aleksi, Tova/Dova, Azgara/Ezgere, Kızılcaviran, Corca ve Çengi gibi köylerin de eski Bizans yerleşimleri olduğu düşünülmektedir.
Şile tahrir defterlerinde, başka tahrir defterlerinde karşılaşmadığımız Rumlara ait vakıf kayıtları bulunmaktadır. Örneğin “Vakf-ı Papa Şita” adıyla bir Rum vakfı kaydı vardır. Bunun dışında 3 Rum vakfı olup, tahrir defterlerinde vakfa dair bilgiler ayrıntılı olarak yer verilmesi sıradışı bir durumdur.
Bu vakıf kayıtlarına göre; Şile sakinlerinden Papa Şita v. Yorgi adlı Rum, Şile’de bulunan mülkünü ve evini, içinde İncil okunmak üzere vakfettiği kayıtlıdır. Yine Şile sakinlerinden Papa Hanya v. Sarı Papaz adlı kişi de, bir evini, yine İncil okunmak üzere vakfettiği kayıtlıdır. Yine Şile sakinlerinden Papa Kaya v. Kenek adlı Rum da, bir evini, içinde İncil okunmak üzere vakfettiği kayıtlıdır (BOA. TT. 630, s. 605).
Kaynakça: YALAKOVA'DAN YALOVA'YA Prof. Dr. Halil İnalcık Anısına Yalova Tarihi Araştırmaları
chaluri■ Koord: 41° 10' 26'' D, 29° 36' 46'' K
Şirince mahalle
-
Selçuk -
İzmir■ Köyün en eski adı kef harfiyle yazılan Kirkince’dir. ’Çirkince’ adı muhtemelen Rumca telaffuza nazire olarak Türkler tarafından kullanılmıştır. 1928’de İzmir Valiliği emriyle Şirince olarak düzeltilmiştir. ■ Kirkince’nin anlamı ve kökeni açık değildir. Antik Çağda Efes yöresinde bulunan Kenxrios deresi eğer (yaygın kanının aksine) Şirince deresi ise, ismin de doğal ses evrimi ve metatez yoluyla (Kinkri > Kirkin-ce) bundan türediği düşünülebilir. 1919-1922 Yunan işgali yıllarında, Kenxrios deresinin doğduğu dağın antik adından hareketle köye Solmissós adı verildi. ■ Strabon’un aktardığı rivayete göre Efesliler tanrıça Artemis’in Kenxrios üzerindeki Ortygia ormanında doğduğuna inanırdı.
SN■ Mübadeleyle Pravişte kazasının Muştiyan ve Samokol/Samokov köylüleri olan Türkler iskân edilmiştir.
metonio■ Üsküdar Kadısı Mehmed mührüyle hüccet: Aydın sancağında, Yenişehir kazasına bağlı Karacasu köyünden Hacı Mustafa Çavuş'un, Aydınoğlu Gazi İsa Bey vakfı olan Çirkince ve Kuyumculu köylerinin öşürünü iltizam ettiği. (TSMA No: 7370/139) H-07-07-1119
Manav■ İzmir Şirince (Çirkince) köylü Rumlar çoğunlukla Türkçeyi ana dil olarak konuşmaktaydılar. Nitekim 1908 İzmir Vilayeti Salnamesi’ne (yıllığa) göre : “..Ayasuluğ (Selçuk) nahiyesinin merkezi Çirkince (Şirince) karyesidir. Bini mütecaviz haneyi cami olan karye-i merkume sekenesi kamilen Rum olup, lisan-ı Türkçe olmakla, bu lisanla ve şiveyi Karamani ile tekellüm ederler” kaydının düşülmüş olması, Şirince’de ki Ortodoks Hristiyan’ların Türkçe konuştuğu anlamına gelmektedir. Köy de ki Rumların giyimlerinin ve âdet-folklörlerinin çevrede ki Türkmen veya Yörük köylerinden farkları yoktu. Sevan Nisanyan'a göre ise Şirince (Çirkince) köyünün bulunduğu konum'da 14. veya 15. Yüzyıllarda bir Rum köyü bulunmaktaydı ve sonraları köy boşaltılmıştı. 18. Yüzyıl'da ise Güney Arnavutluktan bir kısım Rum Şirince (Çirkince)'ye iskan edildi ve köy kısa süre içinde tekrar canlandı. Rumlar garip olarak köye yerleştiklerinden beri dil olarak Türkçe ana dilliydiler. Köy mimarisine bakılınca Güney Arnavutluk (Berat- Arnavutluk'un bir kenti) mimarisinin korunmuş olduğu göze çarpmaktadır. Rumların Yunanistan'a gidişi ile Mübadele sonrası Şirince'ye Yunanistan göçmenleri yerleştirildi.
chaluri■ Koord: 37° 56' 33'' D, 27° 25' 58'' K
Tamzara mahalle (Şebinkarahisar bağ)
-
Şebinkarahisar -
Giresun■ 1901 yılında 135 erkek öğrencisi olan Aramyan Ermeni ilkokulu mevcuttu. Köyün Rum nüfusu mübadelede Kavala’nın Georgiani köyüne iskân edildi. Tamzara adı bir olasılıkla Kayseri yakınındaki Tomarza eşdeğeridir.
SN■ Bir kaç Alevi aile hariç köyün tamamına yakını Sünnidir.
metonio■ Günümüzde Köyde Alevi haneler bulunmamaktadır. Yanlış bir bilgidir. Köyün nüfusunun tamamı sünnidir.
chaluri■ Koord: 40° 19' 42'' D, 38° 26' 6'' K
Tepeköy köy
-
Akçakoca -
Düzce■ Tepeköy'e ilk olarak Giresun göçmenleri sonra ise Ordulu göçmenler yerleşmiştir. Tepeköy'de Yunanistan-Türkiye arasındaki nüfus mübadelesi sırasında tek başına yaşayan yaşlı bir Rum kadının kimliğini gizleyip mübadeleden kurtulmaya çalıştığı fakat halkın Kadının Bakır Kazanlarını almak istemesi sebebiyle hükümet yetkililerine şikayet edildiği ve bu sayede mübadeleye dahil edildiği nakledilmektedir.
chaluri■ Koord: 41° 1' 5'' D, 31° 12' 54'' K
YukarıMahalle mahalle
-
Akçakoca -
Düzce ■ 20. yy başında
Manav yerleşimi.
■ Mahalle'de Yerli (Manavlar) yaşamaktadır. Balkan, Kafkas, Doğu Karadenizli göçmenler ayrıca Yörük ve Tataristan'dan gelen Kazan Tatarı haneler'de mahalle'ye yerleşmiştir.
■ Yukarı veya Tarihi mahalle adı verilen Mahalle'de 700-800 yıldan daha önceki yıllara tarihlenen (700-800 yıl öncesine tarihlendirme 2023 yılı için geçerlidir), Akçakocalı Manav Türklerine ait Melengüççeği tatlısı geleneksel olarak yapılmaktadır. Ayrıca Akçakocalı Manavlara ait olan Melengüççeği tatlısının Osmanlı saray mutfağında da sevilerek tüketildiği bilinmektedir.
chaluri■ Koord: 41° 4' 23'' D, 31° 6' 23'' K