1854h 📖: Abbasgöl

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi. Şimdi Kürt-Sünni yerleşimi

■ 20. yy başında 44 hane Ermeni ve 4 hane Türk nüfusu, Surp Sarkis kilisesi vardı. SN

■ Abasgöl'ün Azerilerinin büyük çoğunluğu Batı'da yaşıyor. Bugün köyün neredeyse tamamı Kürtlerden oluşuyor. metonio

■ Koord: 39° 49' 47'' D, 43° 36' 38'' K

1917h 📖: Abbaslar | Çakallar

■ Kısmen Kürt-Sünni (Çakallı) yerleşimi

■ Köy 1800 yillarinin ilk çeyreginde, Adıyaman Besniden göç eden halk tarafından kurulmuştur.

■ Türk ve Kürt karışıktır. Atmalı aşiretine dair kimse yoktur, ancak köyün Kürtleri Çakallı aşiretindendir. metonio

■ Koord: 37° 23' 14'' D, 37° 2' 36'' K

1910öh 📖: Abdulahat [ Türkçe ]

■ 20. yy başında Türk yerleşimi. Şimdi Türk yerleşimi

■ 1881 yılı: 228 Türk 29 Roman 9 Bulgar. metonio

■ Koord: 43° 54' 31'' D, 27° 47' 45'' K

1933 📖: Herend

1917h 📖: Herendî

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.

■ Hürriyet gazetesinin 7 Nisan 1964 tarihli haberine göre `Aslen Ermeni olup Süryani mezhebine bağlı olan köy halkı toptan Müslüman olmuştur. Kilisenin camiye çevirildiği köyde erkek çocuklar topluca sünnet edilecektir.` SN

■ Kürtleşmiş Ermeni yerleşimi metonio

■ Koord: 38° 17' 31'' D, 41° 15' 0'' K

1928 📖: Acarlar

■ Roman (Çingene) yerleşimi

■ https://www.aydindenge.com.tr/guncel/27/01/2017/muhtar-demirden-roman-dersi metonio

■ Koord: 37° 49' 35'' D, 27° 44' 45'' K

<1913a 📖: Komandra Habel

1913a 📖: İsmailiye

■ 20. yy başında Çepni yerleşimi.

■ Komandere köy parçaları içinde Alevi geçmişi olan tek köydür. Ağasar deresinin doğusuna geçmiş Çepnilerin yerleştiği köylerdendir. metonio

■ Koord: 40° 58' 4'' D, 39° 17' 50'' K

Eski adı: Efteni Açma

■ Alevi-Türk (Çepni) yerleşimi

■ Efteni Melen Gölünün ve etrafındaki bölgenin eski adıdır. SN

■ Trabzon'dan göçle kurulmuştur. metonio

■ Koord: 40° 45' 47'' D, 31° 0' 0'' K

1928 📖: Adacık

■ 20. yy başında Alevi-Türk yerleşimi.

■ 1992’de Güney, Benlitaş, Baltacı, Korucu köylerinin eklenmesiyle Adacık belediyesi kuruldu. Daha sonra belediye lağvedildi. SN

■ Adacık, Güney ve Baltacı yerleşimleri Güvenç Abdal Ocağı'nın kayıtlarında Çarşıbaşı-Akçaabat arasındaki 14 Alevi geçmişli olduğu bahsedilen köylerindendir. metonio

■ Koord: 41° 2' 51'' D, 39° 28' 48'' K

E1902 📖: Adıgüzel

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi. Şimdi Kürt-Sünni (Bruki) yerleşimi

■ 1912’de 226 Ermeni nüfusu vardı. (VanV). SN

■ Celali aşiretinden Kürt aileler de bulunuyor. metonio

■ Koord: 38° 41' 33'' D, 43° 27' 3'' K

1916h 📖: Şirvanşeyx [ Kürtçe/Türkçe "Şirvan şeyhi" ]

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi. Ahıska Türkü/Kürt-Sünni (Redkan) yerleşimi

■ Azerbaycan evliyalarından Şeyh Amr Rabbani silsilesinden gelen şeyhlere Şirvan-Şeyh unvanı verilir. SN

■ Şirvanşeyhte yalnızca iki Ahıska Türkü aile kaldı. Türklerin büyük çoğunluğu 90'lı yıllarda topraklarını Kürtlere satıp Batıya göçmek zorunda kaldılar. metonio

■ Koord: 39° 13' 6'' D, 42° 10' 35'' K

1282 📖: Âdelcewz

E1075 📖: Ardzge [Artske] Արծկե

A947 📖: ḍât el-Cewz [ Arapça "ceviz düzü" ]

■ Türk/Kürt-Sünni yerleşimi

■ Ermenice kaynaklarda Artske/Ardzge adı kullanılır. Arapça isim 890 yılı dolayında kısa ömürlü bir beylik adı olarak belirmiştir. ■ İlçeye bağlı köylerden dördü eski Türk köyüdür. Diğerlerinin çoğu Haydaranlı Kürtlerine aittir. SN

■ Çoğunluk Kürtlerden oluşmaktadır. Azınlık olarak Türk ve Çerkezler mevcuttur.

■ İlçe merkezinin şu anki haliyle %65i Türk/Türkmen, %35i Kürd kökenlidir. Danacı/Uri ve Yıldız/Mastafa köyleri halen Türk çoğunlukludur, Çanakyayla, Harmantepe ve Süphan köyleri bir dönem Türk nüfusluyken Kürtleşmiştir. Erikbağı ise İran kökenli Küresünnilerle meskunken yine Kürtler çoğunluk haline gelmiştir. Ayrıca Yıldız köyünün Türkleşmiş Kürt veya Çerkes olduğu iddiası yanlıştır. Kürt çoğunluklu kırsal bölgede Kürtler nasıl Türkleşsin? Ya da Yolçatı ve Aygırgölü'deki Çerkesler Çerkes benliğini korurken Yıldız köyündekiler nasıl birden Türkleşip Türküm desin? metonio

■ Çoğunluğu Türk olan ilçede önemli olarak Kürtlerde yaşamaktadır gölge

■ Koord: 38° 48' 17'' D, 42° 44' 7'' K

■ Yerli Ermeni köyüdür. Bu köy ve bir kaç çevre köyün kendine özgü ayrı bir Ermenice şivesi vardır. metonio

■ Koord: 38° 51' 54'' D, 46° 11' 40'' K

1910öh 📖: Tuzla Çf. [ Türkçe ]

■ 20. yy başında Rum Ortodoks yerleşimi.

■ Yerel bir Rum yerleşimi değildi. Rus kökenli bir tüccara ait çiftlikken Yunan hükümeti tarafından mübadil Rumların yerleşimine açılmıştır. metonio

■ Koord: 40° 52' 14'' D, 24° 16' 53'' K

1928 📖: Kürtköyü

■ Kısmen Kürt-Sünni yerleşimi

■ Kürt ve Türk karışık Doğru bilgi

■ Türkmenler ve Doğulu Kürtler yaşamaktadır. Türkler çoğunluktadır. metonio

■ Koord: 36° 58' 15'' D, 35° 44' 1'' K

1522t 1928 📖 📖: Ağamçağam

■ Sünni Türk yerleşimi

■ 1591 yılına ait kayıtta 6 Müslüman hane, 1642 yılına ait kayıtta ise 12 Müslüman hane bulunmaktadır. İlk kayda alındığından beri adı Ağamçağam olup, günümüz Türkçesinde basitleştirilmiş hali "abim ve oğlum" anlamına geliyor. Günümüzde Sünni Türk köyüdür. metonio

■ Koord: 40° 0' 42'' D, 40° 3' 28'' K

E1912 1928 📖 📖: Ayanıs/Eyanıs [ Ermenice ]

■ 20. yy başında Ermeni/Türk yerleşimi. Şimdi Azeri (Küresünni) yerleşimi

■ Köy yakınında Urartu çağından kalan Ayanis Kalesi bulunur. SN

■ Kalede 1989 yılından beri devam eden kazı çalışmaları sonucu burasının Urartu kralı II. Rusa dönemine ait Rusai.uru.tur adlı yazlık başkent olduğu anlaşılmıştır. ahmet uhri

■ Kuresıni Azeri değildir. Sevan bey lütfen bunu Van'dan birilerine sorun. Diyin ki Kuresıniler kendilerini ne olarak tanıtır, hangi dili konuşur? Qazi

■ Osmanlı devrinde Türkmenler ile Ermenilerin beraber yaşadığı bir köydü. Ermeniler buraya Ayanıs, Türkmenler ise Eyanıs derdi. Günümüzde Karakoyunlu Türkmenleri ile Küresünni Azeri Türkmenleri yaşamaktadır. Murat Çolak

■ Bugüne kadar Türk veya Kürt fark etmeden hangi Vanlıya Küresünniler hakkında soru sorduysam, ya "Acem/Ecem", ya "Azeri/Azerbaycanlı/Azerbaycan Türkü", ya da sadece Türk dediler. metonio

■ Koord: 38° 42' 9'' D, 43° 12' 45'' K

1914hk 📖: Ağcaşehir

■ Alevi-Kürt veya Zaza/Alevi-Türk yerleşimi

■ Köy Kürt-Türk karışık bir Alevi köydür, üç Türk-Alevi aile Elbistan ilçe merkezinden gelmiştir. Kürt-Aleviler ise Sinemilli konfederasyonundan ve Şemsikan aşiretindendir. metonio

■ Koord: 38° 4' 42'' D, 37° 20' 57'' K

K 📖: Çûxreş [ Kürtçe çokreş "kara dirsek?" ]

1928 📖: Engüzek [ Ermenice ınguzag "kozlu" ]

■ Alevi yerleşimi

■ Bazı aileler Ali Seydi Ocağı mensubudur. C.G.

■ Çoğunlukla Kürt-Alevidir, bazı Türkmen-Alevi aileler de bulunur. metonio

■ Koord: 38° 33' 0'' D, 37° 49' 24'' K

1928 📖: Hacixano [ Kürtçe hecîxano "hacıevi" ]

■ 20. yy başında Karapapak/Terekeme yerleşimi. Şimdi Kürt-Sünni yerleşimi

■ Arpaçaylı 4 Terekeme aile tarafından kurulmuştu. 90'lı yıllardan beri bir tane bile Terekeme yaşamıyor. metonio

■ Koord: 39° 41' 25'' D, 42° 58' 8'' K

1910h 📖: Hamaş

■ Ahıska Türkü/Kürt-Sünni yerleşimi

■ Eski haritalarda bu köy ile Oğuzyolu (Oruşet) arasında Oğuz adlı yerleşim görülür. SN

■ Köy halkının büyük kısmı Ahıskalıdır, bir sülale ise Malatya/Hekimhan'dan gelmiştir. metonio

■ Koord: 41° 15' 22'' D, 43° 0' 50'' K

1909hb 📖: Axırköy

■ 20. yy başında Bulgar yerleşimi.

■ 38 hanede 174 Bulgar* nüfus bulunuyormuş. Yerel Türk ahali Bulgaristan (muhtemelen Kızılağaç) üzerinden yerleşmiş. Yerlerine bu köyden 25 hane Bulgar yerleşmiş. metonio

■ Koord: 41° 46' 42'' D, 26° 24' 26'' K

1910öh 📖: Debrencik/Debrecik Δεμπρετζίκ [ Bulgarca/Türkçe ]

■ 20. yy başında Pomak/Türk yerleşimi.

■ ’At Martini Debreli Hasan’ mısraıyla tanınan Drama Köprüsü türküsüne konu olan Debre, K. Makedonya’daki Debar kenti değil bu köydür. SN

■ Mübadele arefesinde Pomak köylerine sınırı olan bir Türk köyüdür. "Drama Köprüsü" türküsünde bahsi geçen köprü bugün bu köy yakınlarında olup harap ve göze çarpmayacak vaziyettedir. metonio

■ Koord: 41° 25' 0'' D, 24° 0' 7'' K

R1886 1927 📖 📖: Aglaxa [ Gürcüce ]

■ 20. yy başında Türk yerleşimi.

■ 1886 yılı sayımı: 271 Türk ve 7 Gürcü metonio

■ Koord: 41° 12' 38'' D, 41° 52' 26'' K

Y952 📖: Xliát

A870 A1220 📖 📖: Xilâṭ / Xlat

E788 📖: Xlat Խլաթ

■ 20. yy başında Türk yerleşimi. Türk/Kürt-Sünni yerleşimi

■ Erken Ermeni kayıtlarında Pıznunyats Kağak adıyla Pıznunik ilinin merkezidir. 12. yy’da Şah-ı Armen unvanlı İslam beylerinin başkenti idi. 1556 tarihli Osmanlı tahririnde Ahlat kasabası İslam-Ermeni karışık, köylerin ise üçü İslam ve diğerleri gayrimüslim görünür. 20. yy başında nüfusun yarıdan biraz azı Ermeni idi. Şimdi ilçe merkezi ağırlıkla Türk, köyler Kürttür. ■ Adın `yaban armudu` anlamında ahlatla ilişkisi yoktur. İslam kaynaklarında Arapça axlat `karışıklar` olarak yorumlanır. SN

■ Çoğunluk Türklerden oluşmaktadır. Azınlık olarak Kürt ve Çerkesler mevcuttur.

■ Ukraynadan getirtilen 72 Ahıskalı âilenin geçtiğimiz yıllarda Üzümlü içine veya belli bir mahallesine toplu iskânı gerçekleşmiştir. Manav

■ 20. yüzyılın başında Ahlat'ın merkez mahallesindeki 200 haneden 185'i Müslim, 15'i Ermeni'dir. metonio

■ İlçe merkezi yaklaşık eşit oranlarda Türk ve Kürt nüfustan oluşmaktadır gölge

■ Koord: 38° 45' 19'' D, 42° 29' 38'' K

1902hk 📖: Ahmedler

■ 20. yy başında Yörük yerleşimi.

■ Yörük ve Manav karışıktır. metonio

■ Koord: 40° 9' 54'' D, 26° 55' 33'' K

1904s 📖: Akarca

■ Gacal yerleşimi metonio

■ Koord: 41° 19' 58'' D, 26° 55' 58'' K

1870 📖: Akbaba

■ Alevi-Kürt veya Zaza (Gıni) yerleşimi

■ Divriğinin tek Zaza-Alevi köyüdür. Divriği yerine yakınlarındaki Kangal ve Zara'ya bağlı olan Zaza-Alevi köyleriyle etkileşim halindedirler. metonio

■ Koord: 39° 25' 52'' D, 37° 38' 6'' K

1928 📖: Kilisei Tahtamaşat

■ Zaza-Sünni yerleşimi

■ Sünni-Hanefi Zaza köyüdür. metonio

■ Koord: 38° 15' 59'' D, 39° 18' 19'' K

1522t 📖: Kordil / Gördil

İt1318 📖: Skordíli

Y130 📖: Kordyla [ Yunanca kordylê "palamut balığı" ]

■ 20. yy başında Alevi-Türk yerleşimi.

■ 1992’de Akçakale köyü Gökçekaya (Garziya), Çatalzeytin (İspendam), Zeytinlik (Haldandoz) köylerinin katılmasıyla belediye statüsü kazandı. SN

■ Akçakale ilçesi, 1530 tarihli, 387 Nolu Vilayeti Karaman ve Rum Defteri Cilt II ”de 729’ncı sayfada “Kordil karyesi” olarak kayıtlıdır. Seddül Bahir

■ Kısmen Türkmen (Çepni) yerleşimi, yerleşim halkı birkaç köy hariç son iki yüzyılda Alevilikten Sünniliğe geçmiştir. Güvenç Abdal Ocağı kayıtlarında Çarşıbaşı-Akçaabat arasında Alevi geçmişi olan 14 köyden biridir. metonio

■ Koord: 41° 4' 50'' D, 39° 30' 1'' K

1928 📖: Akçakale

1884hk 📖: Tell el-Abyad | Akçekale [ Arapça tell abyaḍ "akhöyük" ]

■ Müslüman Arap yerleşimi

■ İlçe nüfusunun tümüne yakını Araptır.Ova kısmında 1980’lerden itibaren sağlanan sulama altyapısı sayesinde pamuk tarımı gelişmiştir. SN

■ Akçakale ilçesinin Suruç sınırındaki 9 köyünde tamamen veya kısmen Kürtler yaşamaktadır. Bunun dışında kalan nüfusun tamamına yakını Araptır. metonio

■ İlçe nüfusunun tamamına yakını Sünni Araplardan oluşmaktadır. Berkay Akar

■ Koord: 36° 42' 39'' D, 38° 56' 50'' K

1928 📖: Akçal

■ Alevi-Kürt veya Zaza (Şadili) yerleşimi

■ Refahiye kökenli Şadıllı aşiretinden 4 Kürt-Alevi aile tarafından kurulmuş bir köydür. metonio

■ Koord: 38° 12' 26'' D, 36° 19' 23'' K

1928 📖: Ağcaviran [ Türkçe ]

■ 20. yy başında Kafkas göçmeni (Oset) yerleşimi. Şimdi Kürt-Sünni yerleşimi

■ Oset kökenli bir sülale tarafından 19. yüzyılın sonlarına doğru kurulan bir Müslüman köyüdür. Bugün çoğu Kürttür. metonio

■ Koord: 38° 54' 30'' D, 42° 27' 41'' K

1928 📖: Ağdağ [ Türkçe ]

■ Köy 17. yy ortalarında, hayvancılık amacı ile Bayburt civarından gelen insanlar tarafından kurulmuştur. Bayburt'tan bu bölgeye gelme sebeblerinden biri de bulaşıcı hastalıktır. Ayrıca, 93 Harbi'den (1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı) sonra da Ardahan/Göle civarından gelen Kafkas Türkleri kökenli insanların köye gelip yerleştiği bilinmektedir. Mehmet Caglayan

■ 1835 yılı erkek nüfus sayımında yalnızca 26 Müslüman nüfus bulunuyor. metonio

■ Koord: 40° 15' 10'' D, 40° 56' 41'' K

152t E1902 📖: Akdağ/Ağdağ [ Türkçe ]

■ 20. yy başında Türk yerleşimi.

■ 1835 yılı erkek nüfus sayımında 68 Müslüman ve 9 Gayrimüslim nüfus bulunuyor. metonio

■ Koord: 40° 6' 10'' D, 41° 20' 52'' K

1917h 📖: Akdam

■ Bir kaç aile Doğulu Kürt hariç tamamen Türkmen yerleşimidir. metonio

■ Koord: 36° 48' 2'' D, 35° 26' 35'' K

E1878 📖: Hoğtar [ Ermenice hoğtar ]

1522t 📖: Hağdar

■ 1642 yılı Şiran kazası kayıtlarında doğrudan Haydar olarak geçer. Yalnızca 6 Müslüman hane bulunur. metonio

■ Koord: 39° 24' 44'' D, 38° 46' 16'' K

hl 📖: Koso [ Kürtçe koso/kosan "köseler" ]

1917h 📖: Köseyanlı [ Kürtçe/Türkçe köseyan "köseler" ]

■ Kürt-Sünni (Rişvan) yerleşimi

■ Sünni-Hanefi Kürt köyüdür. SN

■ Reşvan Aşireti'nin koyunları ötedenberi Hısn-ı Mansur kurbunda Taşköprü ve Altınköprü nam mahallerin voyvoda ve kadıları marifetiyle sayılmakta iken sayılacağı zaman eşkıyadan Seferi Mehmed ve arkadaşları muhalefet eylediklerinden, ... (Hicri 1166[1752-53]) deyar heyran

■ Rişvanların Çakallı kolundan Sünni-Hanefi Kürtler yaşamaktadır. metonio

■ Koord: 37° 29' 2'' D, 37° 52' 51'' K

1928 📖: Akifiye

■ 20. yy başında Kafkas göçmeni (Ubıx) yerleşimi. Şimdi Yörük yerleşimi

■ Ubıh ve Abzeh Çerkeslerinin köyüydü. Yaylacı Yörüklere satılan arazilere yapılan Yörük evlerinden ötürü demografi değişmiştir. metonio

■ Koord: 37° 41' 53'' D, 36° 20' 53'' K

1917h 📖: Mandollu [ Kürtçe/Türkçe Mendub Alili "aş." ]

■ Türkmen (Rişvan) yerleşimi

■ Mandollu aşireti Rişvanların bir şubesidir. SN

■ Mandollular(Mendubali) Rişvan aşiretinin Türkmen kökenli kollarından biridir. 17.yüzyılda Halep kazasında eşkiyalıklarıyla ünlüydüler. TÜRKMENOĞLU

■ Sünni-Hanefi Türkmen yerleşimidir, köylüler Kürtçe bilmezler. Yakınlarındaki Karavaiz köyü Kürt çoğunluklu. metonio

■ Koord: 37° 28' 29'' D, 37° 48' 0'' K

1890hk 📖: Akköy

■ 20. yy başında Manav yerleşimi.

■ Akköy halkı Laz değil Manavdır. metonio

■ Koord: 40° 37' 38'' D, 29° 11' 31'' K

hl 📖: Gundê Bîre [ Kürtçe "kuyu köyü" ]

1917h 📖: Çakallı Torunlar [ Kürtçe/Türkçe Çakallı/Cakalan "aş." ]

■ Kürt-Sünni (Rişvan-Çakalan) yerleşimi

■ Torun genellikle `bir aşirette boybeyinin altında bulunan sözü geçer kişi` anlamındadır. Garmir Vank Ermeni manastırının kalıntıları bu köyde veya civarında olmalıdır. SN

■ Köy halkı Çakallı Aşireti'ne mensuptur. Köken olarak Türkmen'dir. Celal Toprak

■ Besni'de iki adet Akkuyu yerleşimi bulunur. Çakırhüyük bucağındaki köy Sünni-Türkmen, Şambayat yakınındaki köy ise Alevi-Kürt'tür. metonio

■ Koord: 37° 31' 12'' D, 37° 49' 33'' K

1918h 📖: Akkuyu

■ Müslüman Arap (Naim) yerleşimi

■ Reyhanlı aşiretinin Sarıcalı kolundan Türkmenlerin yaşadığı bir köydür. metonio

■ Koord: 36° 23' 48'' D, 36° 27' 26'' K

1928 📖: Akkuyu

■ Türkmen (Barak) yerleşimi

■ Rışvanlar ve Baraklılar arasında geçen savaş Şanlıurfa/Karacadağ'dan sökün edilen Barak Türkmen Aşiretleri'nin günümüzdeki Barak Ovasına iskanı sırasında Rışvanlılar ile arasında çıkan çatışmayı ifade eder. Rışvanlılar, günümüz Barak Ovası olarak adlandırılan bölgeyi kışlak olarak kullanmaktaydılar. Yani bu bölgede yerleşik bir düzenleri yoktu. Suriye ile Barak Ovası arasında yaylak/kışlak yaşamışlardı. Niziplican

■ Bu köy Kürt değildir, çevresinde Kürt köyü de yoktur. Barak Türkmenleri yaşamaktadır. 24 Haziran 2018 seçim sonuçları: MHP 14 iYi Party 15 HDP 0 CHP 7 AKP 34 VATAN 0 HÜDA-Par 0 Saadet 1 metonio

■ Koord: 36° 53' 54'' D, 37° 45' 3'' K

1642b 📖: Ağpınar

■ 1642 tarihli Avarız defterine göre bahsi geçen yılda 2 Müslüman hane ve 2 Gayrimüslim hane yaşamaktadır. Kayıtta "Ağapınar" olarak geçer. metonio

■ Koord: 40° 21' 5'' D, 40° 59' 22'' K

1909 1909: Akpınar Çf.

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi. Bulgaristan göçmeni/Yunanistan göçmeni yerleşimi

■ 1909 olaylarında talan edilen Ermeni yerleşimleri arasında adı geçer. SN

■ Bulgaristan göçmeni ve Yunanistan mübadili Türkler yaşamaktadır. metonio

■ Koord: 36° 48' 57'' D, 35° 36' 15'' K

1925h 📖: Haşilya / Haşliya [ Yunanca ]

■ 1834 kaydında 13 hane Müslim bulunmaktadır. metonio

■ Koord: 40° 36' 20'' D, 39° 14' 42'' K

hl 📖: Xaraba

1917h 📖: Karnıaçık

■ Kürt-Sünni (Rişvan-Çakalan) yerleşimi

■ Rişvanların Çakallı kolundan Sünni-Hanefi Kürt köyüdür. metonio

■ Koord: 37° 33' 31'' D, 37° 56' 13'' K

1928 📖: Xaçikvank

E1902 📖: Xaçgavank [ Ermenice "küçük haç manastırı" ]

■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.

■ 7. yy’da kurulan ve hakiki haçın bir parçasını barındırdığı rivayet edilen Xaçik Manastırı bu köydedir. 1895’te yağmalandı. Yazar ve sözlükçü Simon Kapamaciyan (1863-1942) bu köylüdür. SN

■ 1835 yılı erkek nüfus sayımında 60 Müslüman ve 3 Gayrimüslim nüfus bulunuyor. metonio

■ Koord: 40° 3' 41'' D, 41° 11' 51'' K

1930h: Şüregel (idari bölge)

E1880 1928 📖 📖: Kızılçaxçax/Kızılçakçak [ Türkçe ]

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi. Karapapak/Terekeme/Azeri yerleşimi

■ Daha önce Çetindurak (Baş Şüregel) kasabasında olan Şüregel kaza merkezi Cumhuriyetten sonra şimdiki yeri olan Kızılçakçak köyüne taşındı. İlçe nüfusunun tamamına yakını 1920 ertesinde bugünkü Ermenistan topraklarından göçen Şii Azeriler ile Sünni Terekemelerden oluşur. SN

■ Akyaka ilçesinde Kürt veya "Yerli" zümreden Türk yoktur. Türkiyedeki 60-61 bin Akyaka'lının üçte ikisi Karapapak, üçte biri Şii Azeridir. metonio

■ Ülkemizde Akyaka kütüğüne kayıtlı vatandaşların sayısı 2021 adnk'a göre 62.409 kişidir.. Bu nüfusun %50'si Azerilerden, %45 oranında Terekemelerden kalan %5 ise yerli denilen grup ile Kürtlerden oluşmaktadır. Cemil

■ Koord: 40° 44' 25'' D, 43° 37' 26'' K

1926h 📖: Alabedir

■ Azeri yerleşimi metonio

■ Koord: 40° 41' 23'' D, 35° 39' 7'' K

1835b 📖: Koşmuşat

1642b 📖: Koçmeşhed [ Türkçe "koç mezarı" ]

■ 1642 tarihli Avarız defterine göre bahsi geçen yılda 4 Müslüman hane ve 8 Gayrimüslim hane yaşamaktadır. metonio

■ Koord: 40° 20' 16'' D, 40° 58' 58'' K

■ 20. yy başında Boşnak yerleşimi. Şimdi Boşnak yerleşimi

■ 19. yy'da Bosna'nın Mostar yöresinden gelen Boşnaklarca iskan edilmiş ve Mostar'ın Nevesinje köyünde bulunan Ala Camiin adı verilmiştir. SN

■ İl genelindeki tek Boşnak yerleşimi, Bijelo Polje'den "Sırp zulmü" neticesinde önce Adana, sonra Kütahya, sonra da Afyon'a göçtükleri rivayet edilir. metonio

■ Kıtlık nedeniyle yerleştirildikleri Sandıklı kazasından Karamürsel'e geldiklerini belirterek iane talebinde bulunan Hersek muhacirlerinin süratle eski yerlerine iadeleri ve mahallince tertib olunacak ianeye bunların da durumu araştırılıp idhali, bu tür göçlerin önlenmesi için gerekli tedbirlerin alınarak bunların idare ve maişetlerinin temininin sağlamasının gerektiği. (15 ekim 1887) Manav

■ Koord: 38° 30' 58'' D, 30° 4' 41'' K

1928 📖: Kuştiyan [ Kürtçe kuştiyan? "kan davasından dolayı yeni kurulan köy" ]

E1902 📖: Guşdyan

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi. Şimdi Kürt-Sünni yerleşimi

■ Köy 1927 yılında boştur, 1935 yılında 148 Kürt nüfusu bulunur. Köylülerin dediği 1929 yılında Mutki'den yerleşme olayı muhtemelen doğru. metonio

■ Koord: 38° 48' 14'' D, 42° 10' 56'' K

1928 📖: Maruf

1912hk 📖: Marıflı [ Türkçe "marif mektebi olan" ]

■ 20. yy başında Kafkas göçmeni (Çerkes) yerleşimi. Şimdi Türk yerleşimi

■ Çerkes yerleşimi olarak kurulmuştur ancak bugün köyün ezici çoğunluğu Türktür. metonio

■ Koord: 38° 24' 20'' D, 31° 25' 38'' K

1282 📖: Alaşehir

Y17 📖: Philadelphía [ Yunanca "kardeşsever (kenti)" ]

■ Antik adını Philadelphos (`kardeşsever`) lakaplı Bergama kralı II. Attalos’tan (MÖ 160-138) alır. İncil’in Vahiy (Apocalypse) kitabında anıldığı için ABD’deki Philadelphia kentinin adına kaynak olmuştur. SN

■ Mübadelede Rumlar Yunanistana gönderildikten sonra kısmen Balkan muhacirleri ve çevre köyler tarafından iskan edilmiştir. Kenan Evren Alaşehire yerleşmiş Arnavut kökenli bir ailenin çocuğudur. metonio

■ 20. yy başında kısmen Rum Ortodoks yerleşimi. Aydın Vilayetine bağlı Alaşehir Kasabasında Rum Cemaatine mahsus bir mekteb yapılmasına müsade isteği ve bunun uygunluğu. Rum Ortodoks halkı Ptolemaida yakınındaki Emporio köyünde iskân edilmiştir. Manav

■ Koord: 38° 21' 1'' D, 28° 31' 9'' K

1928 📖: Mansûran [ Kürtçe "aş." ]

■ Türkmen yerleşimi

■ Sünni-Hanefi Türkmen köyüdür. metonio

■ Koord: 38° 20' 14'' D, 39° 19' 1'' K

1928 📖: Alcı Yeniyapan

1925h 📖: Yeniköy

■ 20. yy başında Laz yerleşimi.

■ Civarda Yenipazar olarak da adlandırılır. Cumhuriyetin ilk yıllarında Rize'nin Pazar ilçesinden sürgün edilen Lazlar tarafından kurulmuştur. Mesut Turan

■ Günümüzde köyde Laz yok. Lazlar köyü kuran unsur olmalarına rağmen tamamen köy dışına göç etmişler. Köyün şu anki halkı Türkmen olup Karaağıl ve Karabucak köyleriyle kısmen akrabadırlar. metonio

■ Koord: 39° 28' 58'' D, 33° 25' 8'' K

1910öh 📖: Kapaklı [ Türkçe ]

■ 20. yy başında Türk/Bulgar yerleşimi.

■ 1881 yılı: 294 Türk 138 Bulgar 68 Roman. metonio

■ Koord: 43° 53' 18'' D, 27° 44' 48'' K

1910öh 📖: Hasanoğlu [ Türkçe ]

■ 20. yy başında Bulgar yerleşimi.

■ Bulgaristan prensi I. Aleksandır (hd. 1879-1886) onuruna adlandırılan yerlerdendir. SN

■ 1880 yılında 65'i Kırklareli göçmeni olan, toplamda 693 nüfuslu Bulgar köyüdür. metonio

■ 1864 yılında Çerkes köyü olarak kurulmuş, 93 Harbi neticesinde bu Çerkesler köyü tamamen terk etmiştir. Yerli sayılan Bulgarların da 1880 yılı öncesinde buraya yerleşmiş olduğu ihtimalini göz ardı etmemek gerek. MCB

■ Koord: 42° 19' 28'' D, 26° 52' 40'' K

1928 📖: Alibardak

■ Kısmen Kürt-Sünni yerleşimi

■ Kürd/Türk karışık yerleşim, köydeki Türkler geçmişte Alevi iken Sünnileşmiş Türkmenlerdir. metonio

■ Koord: 38° 6' 8'' D, 40° 25' 23'' K

1916h 📖: Alican

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi. Şimdi Kürt-Sünni (Redkan) yerleşimi

■ Ermenilerin terk etmesinden sonra Karapapak yerleşimi olarak kurulan köy 80'li yıllarda dışarı göç vermeye başlamış ve yerlerine Kürtler yerleşmişlerdir. metonio

■ Köyün Kütük nüfusu Karapapak Türklerinden oluşur. Mustafa

■ Koord: 38° 50' 5'' D, 41° 33' 40'' K

1910öh 📖: Alintsi+Karataş [ Türkçe "Aliler" ]

■ 20. yy başında Bulgar yerleşimi. Şimdi Makedon yerleşimi

■ Veba salgınına kadar Türk-Bulgar karışık köydür. Veba neticesinde nüfusun büyük kısmı telef olmuş, kalanı Pirlepe şehrine yerleşmiştir. metonio

■ Koord: 41° 15' 32'' D, 21° 28' 54'' K

1914hk 📖: Alikahyaoğlu

■ Kürt-Sünni (Kurne) yerleşimi

■ Elbistan'da Kürne aşiretine bağlı 3 köyden biridir. Kürtçe konuşulmamaktadır. Halkın aslen Malatya ve Sivas'tan göçtüğü rivayet edilir. metonio

■ Koord: 38° 32' 2'' D, 37° 5' 21'' K

1835d 1928 📖 📖: Al/Ali

■ Ahıska Türkü yerleşimi

■ Köydeki 29 sülalenin sadece üçü Batumludur, onların da ikisi Türk biri Gürcü kökenlidir. Çoğunlukla Ahıskalı Türklerden oluşur. metonio

■ Koord: 41° 29' 26'' D, 42° 46' 20'' K

1925h 📖: Arpavut

E1902 📖: Arpavud [ Ermenice "güneşli" ]

■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi. Şimdi Kürt-Sünni (Şıkaki) yerleşimi

■ 20. yy başında 70 hane kadar Ermeni nüfusu vardı. Alpagut adı Ermeniceden yakıştırma yoluyla türetilmiş olabilir. SN

■ The 1834 Ottoman census detailed 242 Armenian males in 38 households and 68 Muslim males in 13 households. By the 1840 census, the Armenian male population had dropped to 204 in 40 households. The 1878 Armenian census noted an increased Armenian population of 611 in 70 households and 152 Turks living in the village. Eprigian supplies a population of 600 Armenians and 19 Turks in Arpavud. The 1894 Mamuretul Aziz provincial yearbook states the population to be 459 Armenians and 37 Muslims in 70 households. On the eve of thegenocide, the population had reduced to 343 Armenians in 52households. metonio

■ Koord: 38° 43' 23'' D, 39° 0' 26'' K

1928 📖: Alpu

■ İlçe merkezinin yerlisi ağırlıkla Manavdır. metonio

■ Koord: 39° 45' 56'' D, 30° 57' 21'' K

1928 📖: Altıkara

■ 20. yy başında Tatar veya Nogay/Kafkas göçmeni (Nogay) yerleşimi. Tatar veya Nogay/Kürt-Sünni yerleşimi

■ 19. yy'da Nogay ve Adıge muhaciri yerleşimi olarak kurulmuştur. Günümüzde büyük ölçüde terk edilmiş ve birkaç hane Kürt yerleşmiştir. Yakında bulunan Korukeli adlı Çerkes köyü terk edilmiştir. SN

■ Yerlisi Nogay Tatarıdır. Geç dönemlerde Siirtli Kürtler de yerleşmiştir. Hâlen çoğunluk Tatardır. metonio

■ Koord: 37° 0' 6'' D, 35° 42' 46'' K

E1902 1928 📖 📖: Karakilise + Ağcakend

Y553 📖: Leontopolis [ Yunanca "İmp. Leon kenti" ]

■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi. Şimdi Alevi-Türk yerleşimi

■ İmparator I. Leo'nun (457-474) adını taşıyan Leontopolis garnizon kenti 530'lardaki Bizans-İran savaşı sırasında bataklık ve sağlıksız olduğu gerekçesiyle terk edilerek birkaç km. kuzeyde Justinianopolis (şimdiki Üzümlü) kurulmuştu. En son 553'te İkinci İstanbul Konsilinde piskoposluk olarak adı geçer. ■ Şimdiki kasabanın demiryolu güneyinde kalan kısmı Karakilise, kuzeyindeki kısmı ise Ağcakend adında iki ayrı köy idi. Karakilise 19. yy sonunda Ermeni ve Kürt-Alevi, Ağcakend ise başka yerden göçtükleri söylenen Türklerle meskundu. SN

■ Üzümlü ilçesine bağlı tek Alevi Türkmen yerleşimidir. Geri kalan tüm yerleşimlerdeki Aleviler Zazadır. metonio

■ Koord: 39° 39' 57'' D, 39° 40' 41'' K

E1806 📖: Tvnig

1522t 1916h 📖 📖: Tıvnik/Tıvnig [ Ermenice "tepecik" ]

■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.

■ Ermenistan’daki Dvin/Tvin kenti ile Tercan ve Muş’taki Dvnig/Tıvnig köyleri bulunur. Dvin adının kökeni açık değildir. ■ 1895’te tamamen yağmalandı, kilise yakıldı. SN

■ 1835 yılı erkek nüfus sayımında 56 Müslüman ve 165 Gayrimüslim nüfus bulunuyor. metonio

■ Koord: 40° 0' 28'' D, 41° 11' 19'' K

1914h 📖: Altınbulak [ Türkçe ]

■ 20. yy başında Rum Ortodoks yerleşimi. Kısmen Kürt-Sünni yerleşimi

■ Xadik (Bulgurlu) köyüne bağlı mahalle idi. SN

■ 03.03.1909 Kars Sancağı'nın Altınbulak, Zaza ve Karakilise karyelerinden hicretle Konya'da iskanlarını talebeden Ali b. Hasan ve rüfekası hakkında deyar heyran

■ Bu köyün Türkçe anadilli Ortodoks Hristiyan Rumları, Gürcistan'daki Tsalka bölgesine göçüp orada aynı isimde (Xadig) köy kurmuşlardır. Yerlerine Ahıska Türkleri ve Kürtler yerleşmiştir. metonio

■ Koord: 40° 12' 27'' D, 42° 18' 19'' K

1928 📖: Cafolar [ Kürtçe Caferler "Caferler (aş.)" ]

■ Alevi-Kürt veya Zaza (Zerikan) yerleşimi

■ Zeriki'lerin en yaşlıları kökenlerinin Erdebil çevresi olduğunu iddia ederler. Asıl ocakları ise Şah Kalender Çelebi Ocağı'dır. metonio

■ Koord: 39° 53' 45'' D, 38° 9' 36'' K

1968 📖: Kayabaşı

1928 📖: Konduravul

R1889 📖: Kontraul

■ Köy halkı Alevi iken sonrasında Sünnileşmiş Türkmenlerden oluşmaktadır. metonio

■ İsmin orjinali büyük ihtimalle Kondaravul olup Gürcüce'dir. Kondari (ქონდარი), Gürcüce Kekik otudur. Gürcüce yapım eki alıp Gürcüce'de çok rastlanan sesli harf düşmesi yaşıyarak Kondravuli dönüşmüş olabilir, yani Kekikli anlamı taşımaktadır. meriç

■ Avul sözcüğü Türk dillerinde vardır ve Türkiye Türkçesinde "ağıl" olarak kullanılmasına karşın bu bölgede "avul/ağul" adıyla kullanılır. Tıpkı ayı sözcüğü için "avi" denilmesi gibi Gürcü fonetiği etkili bir Türkçe ağzıdır. Kundurağul sözcüğü etimolojik olarak Türkçedir ve "kunduz ağılı" anlamına gelmektedir. Yakın bölgelerde Beşavul, Çimağul ve Karaavul gibi köy adları da bulunur. Yerleşimdeki Gürcü etkisini göstermek için yer adını sakız gibi çekiştirip tamamen Gürcüce yapmanıza gerek yok. MCB

■ Koord: 41° 16' 53'' D, 42° 43' 15'' K

1522t 1946 📖 📖: Kağışna

■ Alevi-Türk yerleşimi

■ 1642 yılına ait avârız defterinde 5 Müslüman hane bulunmaktadır. Günümüzde Alevi Türk köyüdür. metonio

■ Koord: 39° 54' 39'' D, 40° 14' 8'' K

1925h 📖: Tirkiyan/Tirkân [ Kürtçe "Türkler" ]

■ Kısmen Zaza-Sünni (Kasıman) yerleşimi

■ Altınoluk köyüne ilişkin bilinen adlandırmalar şu şekildedir: Tirkiyan, Teyrikan, Tirikan, Terekan, Terkan, Tirkan. Ancak köy, ilçe ve yörede köy "Tirkiyan" olarak bilinir ve adlandırılır. Tirkiyan kelimesinin ise "Türkler" anlamına gelmediği açıktır. Çünkü "Türkler" kelimesinin Kürtçe karşılığı Tirkiyan değil Tirkan'dır. Tirkiyan kelimesi ile ilgili Kürtçe bazı karşılıklar şu şekildedir: Tîrik ya da tîrk (akrep), tîrik (oklava), tirik (kornişon), tîrik (ok), tîre (kabile), teyrek/teyrekan (atmaca ve doğan benzeri kuş)... Muhammed Karadoğan

■ Zazalar ve Türklerin birlikte yaşadığı bir köydür. Karakoçanda Türk nüfusun bulunduğu nadir yerleşimlerdendir. metonio

■ Koord: 38° 53' 38'' D, 40° 6' 41'' K

1928 📖: Vartinis

E680 A1220 📖 📖: Varténis [ Ermenice "güllük" ]

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi. Kısmen Kürt-Sünni yerleşimi

■ 13. yy’da Arap coğrafyacı Yakut’un andığı Wartanis burası veya Munzur eteğindeki Başvartenis olabilir. 3 Ekim 1993 tarihinde “yasadışı örgüte yardım ve yataklık ettikleri’’ iddiasıyla evlerinin ateşe verilmesi sonucu aynı aileden 9 kişinin öldürüldüğü Vartinis Katliamı bu köyde vuku bulmuştur. Bu katliamın mahkemesi TC mahkemelerinde 2021 yılında sürmekteydi. SN

■ Bu köylülerin büyük çoğunluğu bugün İstanbul Ümraniye'de yaşamaktadır. metonio

■ Kasabayı kuranlar Ermenilerdir. Tehcirin ardından Kasabaya Karadeniz'den gelen Lazlar iskan edilmiştir. Cemil

■ Koord: 38° 40' 59'' D, 41° 55' 59'' K

1526t 📖: Kuseyr (idari bölge) [ Arapça el-qusayr "konacık" ]

■ Kısmen Müslüman Arap yerleşimi

■ Bölgeye adını veren Kuseyr kalesi şimdi ilçe merkezinin güneybatısındaki Kozkalesi köyündedir. Altınözü ilçe adı 1940’larda benimsenmiş ve Fatikli/Fetikiye köyü ilçe merkezi olmuştur. SN

■ Altınözü, genel de Arap olarak bilinse de Hatay'ın tamamında olduğu gibi kozmopolit bir yapısı ve bariz bir Türk/Türkmen nüfus da bulunmaktadır. İlçede Türkmenler, Sünni Araplar, Nusayri yani Alevi Araplar, Hristiyan Araplar ile az sayıda doğudan gelen Kürt aileler yaşamaktadır. Yusuf Erbey

■ 1940 yılının nüfus sayımına göre %55 Sünni Arap, %31 Sünni Türk, %6 Hristiyan Arap, %6 Alevi Arap ve %2 Kürttür. Ortodoks Hristiyan Arapların Türkiye dışına yoğun göçü neticesinde nüfusları daha da seyrelmiştir. metonio

■ Çoğunluğu Sünni Arap olan ilçede azınlık olarak Sünni Türk, Arap Alevi ve Hristiyan Arap nüfusta yaşamaktadır. Berkay Akar

■ Koord: 36° 6' 56'' D, 36° 14' 55'' K

hl 📖: Kızboğan

■ Alevi-Türk (Çepni) yerleşimi

■ Hasanoğlu ile birlikte Araban ilçesine bağlı iki Çepni Alevi köyünden biridir. Geri kalan köyler (Karababa ve Başpınar) Kürt-Alevidir. metonio

■ Koord: 37° 24' 41'' D, 37° 52' 0'' K

1795h 📖: Altıntaş

■ Köy Akçakoyunlu Yörükleri tarafından kurulmuştur. Yörük çoğunluk dışında köyde Arnavut azınlık da bulunuyor. metonio

■ Koord: 40° 21' 19'' D, 28° 58' 18'' K

E1902 📖: Komk [ Ermenice "ağıllar" ]

1522t 1928 📖 📖: Kömk / Gönk

■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.

■ 1835 yılı erkek nüfus sayımında 69 Müslüman ve 86 Gayrimüslim nüfus bulunuyor. metonio

■ 1522 kaydında: Küçük [Komk] k., Erzurum-ābād n.: 870 zdm

■ Koord: 40° 1' 38'' D, 41° 9' 1'' K

1928 📖: Xodik [ Ermenice "çayırcık" ]

1522t 📖: Xudigi Aş. + Yk.

■ Burada yaşayan 13 büyük ailenin yedisinin Türkmen (biri Giresunlu Çepni), altısının İmranlı üzerinden gelmiş Koçgirilerden olduğunu söyleniyor. metonio

■ Koord: 40° 6' 0'' D, 38° 23' 12'' K

1926rh 📖: Aldere [ Türkçe ]

■ 1988'den önce Türk yerleşimi.

■ 1988 yılına kadar Türk yerleşimiydi. Bugün ağırlıkla muhacir Ermeniler yaşıyor. metonio

■ Koord: 38° 56' 16'' D, 46° 20' 48'' K

1928 📖: Ambar

■ Kısmen Kürt-Sünni yerleşimi

■ 1938'de Bulgaristan muhacirleri iskan edilmiş, fakat onların kente göçmesiyle Kürt nüfus egemen olmuştur. SN

■ 1938'de Razgrad taraflarında bulunan Antonovo (Yaylaköy) halkı iskân edilmişti. Önemli kısmı çok aralamadan batıya dönmüş olup şu anda 15 hâne kaldığı bildirilmektedir. Manav

■ 13 hane Bulgaristan Türkü dışında köyün geri kalanı Kürttür. metonio

■ Kasabanın Bulgaristan Türk'ü olan halkının büyük kısmı Bismil ilçe merkezi ile Batı şehirlerine göç etmiştir. Günümüzde ikamet edenler Bulgaristan Türkleri, Kars-Erzurum-Bingöl dolaylarından gelen Terekeme yani Karapapak Türkleri ile Dadaş denilen Azeriler, çevre köylerden gelen Kürtler ile Trabzon ve Rize'den gelen Hemşinliler ve Lazlar'dır. Esasen kozmopolit yapısı vardir. Mehmet Kaya

■ Koord: 37° 51' 14'' D, 40° 31' 36'' K

1916h 📖: Ambarcık

■ Alevi-Kürt veya Zaza yerleşimi

■ Köy merkezi Türk-Alevidir, köye bağlı Şevkiçiftliği mezrası Drejan aşiretinden Kürt-Sünnidir. metonio

■ Koord: 38° 34' 45'' D, 38° 18' 37'' K

1917h 📖: Altıntaş

1914hk 📖: Araban (idari bölge)

A892 📖: Raˁban (başka yer)

■ Kürt-Sünni/Türkmen yerleşimi

■ İlçeye adını veren eski Raban/Araban kalesi kasabanın güneyindedir. İdari merkez olan Altıntaş kasabası 19. yy’da bugünkü yerine taşındı, 1957’de Araban adıyla ilçe oldu. SN

■ İlçe nüfusu eşit oranlarda Türk ve Kürt nüfustan oluşmaktadır.

■ Kasabanın yerel halkı tamamen Türktür. Bugün kasaba merkezinin en fazla dörtte üçü Türk, en az dörtte biri Kürtlerden oluşmakta, taşrada ise Kürtlerin oranı yarıya çıkmaktadır. Eski Ermeni köylerinin olduğu bölgeye Erivan göçmeni Şafi Kürtler yerleşmiştir. metonio

■ Koord: 37° 25' 34'' D, 37° 41' 20'' K

1928 📖: Odunçur

1916h 📖: Yotnçur [ Ermenice "yedisu" ]

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi. Karapapak/Terekeme/Kürt-Sünni (Redkan) yerleşimi

■ 1912’de 1254 Ermeni nüfusu vardı. (VanV). SN

■ Köyün üç mezrası var; Goma İbrahim, Zozanê Hêşîn ve Goma Heci Doğan. Goma İbrahim'de Kürtler (Nezoyi), Goma Heci Doğan'da Çerkezler yaşar. Köyün kendisinde ise Kürtler (Redkan) ve bir-iki ev Terekeme yaşar. Qazi

■ Odunçorda Çerkes yok. metonio

■ Koord: 39° 6' 19'' D, 42° 9' 16'' K

1876s 📖: Durça [ Gürcüce durtsa "bir bitki" ]

■ 20. yy başında Gürcü yerleşimi. Şimdi Gürcü yerleşimi

■ 1886 yılı sayımı: 142 Gürcü metonio

■ Koord: 41° 17' 7'' D, 41° 35' 2'' K

1721z 📖: Argıdhanı

Y1200~ 📖: Graita [ Anadolu Dilleri ]

■ B. Umar’ın Paul Wittek’e atfen aktardığı Graita adının kaynağını tespit edemedim. Argıt sözcüğü Türkçe `dağ geçidi` anlamına gelir. SN

■ © 07.04.1721 Akşehir'le Ilgın arasında yeniden tamir olunan Argid Hanı'na ağa tayin olunan Ali Ağa'ya yevmi yüz yirmi sağ akçe ağalık ulufesi tevcihi. deyar heyran

■ Türkmen ve Yörük karışık yerleşim metonio

■ Koord: 38° 17' 27'' D, 31° 42' 51'' K

1928 📖: Tahir (idari bölge) [ Türkçe "aş." ]

1782z 📖: Arguvan

E1004 📖: Arkavan [ Ermenice "kral kenti/köyü" ]

Y976 📖: Argaoún

■ Kedrenos-Skylitzes vekayinamesine göre Pavlikçi mezhebi mensuplarının 9. yy’da Tephrike (Divriği) ile birlikte kurduğu iki müstahkem kentten biri idi. (Honigman 56). ■ Osmanlı döneminde ve 1957’ye dek Tahir adı kullanılır. Cumhuriyet döneminde Türkçe isim yerine eski adın benimsendiği ender örneklerden biridir. ■ İlçe nüfusunun büyük bölümü Kürt olup Zazaki’ye yakın bir lehçe konuşulur. SN

■ Kürdce: Arxawûn /Arxawan (Erxewan) yalcin

■ © 26.03.1782 Malatya voyvodalığı aksamından olup Keban Madeni'ne senede yedi bin yük kömür vermek üzere sair tekalifden muaf tutulan Erguvan karyesi ahalisinin... deyar heyran

■ Kütüğe göre Alevi Türk > Alevi Kürt > Sünni Kürt > Sünni Türk. Sünni Türkler yalnızca Arguvan merkezde ve Tatkınık'ta bulunuyor. Alevi Kürtlerin tamamı Atma yöresinde bulunup Atmalı aşiretine mensup. metonio

■ Koord: 38° 46' 54'' D, 38° 15' 45'' K

E1902 📖: Ağdatsor [ Ermenice ağdatsor? "tuzludere" ]

1522t 1928 📖 📖: Iğdasor/Uğdasor [ Ermenice uxdatsor? "ziyaret deresi" ]

■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.

■ 1835 yılı erkek nüfus sayımında 58 Müslüman ve 90 Gayrimüslim nüfus bulunuyor, ve adı Iğdasor olarak geçiyor. metonio

■ Halk dilinde: İğdasor. 1522 kaydında: İğdasor k., Erzurum-ābād n.: 870 zdm

■ Koord: 40° 4' 28'' D, 41° 10' 0'' K

1928 📖: Arık

■ Alevi-Kürt veya Zaza (Koçgiri) yerleşimi

■ Kürdce: Arix. Burada meydana gelen deprem ağıtlara konu olmuştur. yalcin

■ Köy halkı bir kaç aile Geygel Türkmeni dışında tamamen Koçgiri aşiretinden oluşmaktadır. Ayrıca köyün eski adı Türkçedir ve Arix adının Kürtçede herhangi bir karşılığı yoktur. metonio

■ Koord: 39° 45' 29'' D, 38° 3' 29'' K

1530t 1917h 📖 📖: Saf

■ Kısmen Kürt-Sünni (Baziki) yerleşimi

■ Çoğunluğu Baziki aşiretinden Kürttür. Yaslıca beldesiyle akraba olan Çepni Türkmeni aileler de var. metonio

■ Koord: 37° 24' 29'' D, 38° 26' 24'' K

1795h 📖: Armudlu

■ 20. yy başında Manav/Rum Ortodoks yerleşimi.

■ Gürcü iskânina sahne oldu. Köye Armutlu isminden hâriç Gürci de denirdi. Manav

■ Yerlisi Gürcü değil, Manavdır. Rumların evlerine de mübadil Türkler yerleşmiştir. Gürcüler üç köyde yaşamaktadır, Armutlu ilçe merkezindeki nüfusları da azdır. metonio

■ Koord: 40° 31' 7'' D, 28° 49' 47'' K

1863h 📖: Arnavutköy [ Türkçe ]

■ 1880 yılı: 282 Bulgar ve 36 Roman metonio

■ Koord: 42° 18' 17'' D, 25° 32' 20'' K

E1902 📖: Grenaderskoye [ Rusça "elbombacılar (askeri birlik adı)" ]

1704z 1930h 📖: Zaruşad (idari bölge)

E390 📖: Zarişad [ Ermenice Zarehaşad "Zareh (öz.) kenti" ]

■ 20. yy başında Rus yerleşimi. Azeri/Karapapak/Terekeme yerleşimi

■ Ğevond Alişan’a göre 2. yy’da kral Ardaşes’in kuzey illeri yöneticisi olan oğlu Zareh’in adını taşıyan Zarehaşad kenti olmalıdır. Erciş yöresindeki Zarişad kenti ayrıdır. • Kars’a bağlı Arpaçay ile Ardahan’a bağlı Çıldır ilçeleri Terekeme veya Karapapak topluluğun yurdudur. Çoğu 1828 harbinden sonra Rus egemenliğine giren Gürcistan'dan göçmüştür. Kültürleri Azerilere yakın fakat mezhepleri Sünnidir. SN

■ © 12.09.1704 Kars eyaletinin Zaruşad Sancağı şimdiki mutasarrıf Mehmed'in ceddi Mehmed tarafından haricten beşyüz kadar aşiret getirilerek şenlendirilmiş olmasına mükafaten kendine ihsan olunmuş.. deyar heyran

■ Gürcüce: Tzinubani (წინუბანი) - Ön Mahalle. ''Sula Zariştiani'' (სულა ზარიშტიანი) adı da kullanılırdı. GEO

■ Nüfusu Karapapaklar (Terekemeler), Şii Azeriler, Kars çevresinden Yerliler ile daha sonra Erivan(Revan)'dan Kürtler oluşturur.

■ Kütüğe göre Türkiyedeki 120-121 bin Arpaçaylı %89 oranında Türk, oranında Kürt topluluklarından müteşekkildir. Alt kimliklere bölünecek olursa %56 Karapapak, %26 Yerli ve Ahıska göçmeni, Kürt ve %7 Azerbaycanlıdır. metonio

■ Koord: 40° 50' 52'' D, 43° 19' 42'' K

E1901 📖: Niğ

1835a 📖: Niv [ Ermenice neğ? "dar" ]

■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi. Kısmen Kürt-Sünni (Redkan) yerleşimi

■ Kürd (Redkan) yerleşimi. Bıradaki Redkanlılar, yaklaşık yüzyıl önce Iğdır çevresinden göç etmişler. Belediye, muhtarlıklar hepsi onların elindedir. Mar(d)astan

■ 1642 yılında 50 Müslüman Türk hane, 23 Gayrimüslüm Ermeni hane, 9 Veled-i Abdullah kişi, 7 askeri görevli, 2 dini görevli ve bir muaf (kuvvetle muhtemelen engelli) nüfus bulunmaktadır. Kürtler bu beldeye* geç dönemde yerleştiler ve nüfusları azdır. 7 Haziran 2015 seçim sonuçları: MHP 547, HDP 9, SAADET 16, CHP 29, AKP 555 metonio

■ Koord: 40° 22' 1'' D, 40° 6' 17'' K

1835a 1910h 📖 📖: Kân

■ 1642 yılında 23 Gayrimüslim (Ermeni) hane, bir Müslüman hane ve bir Veled-i Abdullah kişi bulunuyordu. Bugün Türk köyüdür. metonio

■ Koord: 40° 22' 39'' D, 40° 28' 5'' K

K2009 📖: Qaziyê Zêdkan [ Kürtçe "Zeydikan (Eleşkirt) Kadıköyü" ]

1960 📖: Keçigüden

1928 📖: Kazî [ Kürtçe/Türkçe "kadı" ]

■ Kürt-Sünni (Cemaldini/Çıxuri) yerleşimi

■ 1932 yılında Eleşkirt ilçesinden ayrılarak Ağrı Merkez ilçeye bağlanan Aşağı Bavine köyünün burası olması gerekir. SN

■ 1940 yılı: 60 Kürt metonio

■ Koord: 39° 45' 12'' D, 42° 52' 39'' K

1960 📖: Uluçınar

1530t 📖: Arsuz [ Arapça ]

A870 📖: Ar-Ruṣuṣ

Y17 📖: Rhósos [ Anadolu Dilleri ]

■ 20. yy başında Hıristiyan Arap yerleşimi. Kısmen Arap Alevi yerleşimi

■ Rôsos adıyla Büyük İskender sefernamelerinde kaydedilmiştir. Türkçe isim Ar ar-Ruṣuṣ biçiminden türemiş olmalıdır. SN

■ Hristiyan Araplar, Türkiye'ye katıldıkları yıllarda bu yerleşimin çoğunluğunu oluşturuyordu, ancak günümüzde burada yalnızca 18 Ortodoks Hristiyan Arap aile kaldı. Geri kalan nüfus ağırlıkla Arap Alevi ve Türk Sünni kökenli. Kütük nüfusu %64 Arap Alevi, %35 Sünni Türk, %1 Ortodoks Arap'tır. metonio

■ Koord: 36° 24' 41'' D, 35° 53' 28'' K

1933 📖: Çoruh (idari bölge)

1574t 1854h 📖 📖: Livana / Livane (idari bölge)

E1004 📖: Artıvan [ Gürcüce ]

G850 📖: Nigali (başka yer)

■ 9. yy'da Grigol Khantsteli'nin yaşam öyküsünde Nigali olarak anılan yer kentin karşısındaki Seyitler köyüdür. Bu isim daha sonra Ligani ve nihayet Livani olarak dönüşür. 16. yy başlarında Gürcü Livani beylerinin egemenliğinde olan bölge (bugünkü Artvin merkez ilçe ile Borçka ve Murgul), 1549’da Osmanlı yönetimine geçtikten sonra da Livana/Livane Sancağı adıyla anılmıştır. Livana’nın idari merkezi olan Artvin kalesi 1878-1918 Rus idaresi döneminde gelişen kasabanın nüvesini oluşturur. ■ 1921’de Türkiye’ye katılan Merkez, Borçka, Ardanuç, Şavşat ilçelerindeki tüm yer adları 1926’da Türkçeleştirilmiştir. Yusufeli, Hopa ve Arhavi köy adları ise 1960’tan sonra düzeltilmiştir. 1936’da Çoruh Vilayeti adı verilen idari birim, 1956’da Artvin olarak değiştirilmiştir. SN

■ Artvin okrugunda 1886 yılında Gürcü diye gösterilen yerleşimlerin büyük çoğunluğu 1897'de Türk olarak düzeltilmiştir. 1886 sayımının acele ve acemice hazırlandığının bir kanıtı da budur. Başka bir örnek vermek gerekirse Ruslar 1886'da Kelbecer, Laçın, Kubadlı ve Zengilan'daki köylerin büyük çoğunluğuna Kürt demiş, ancak 1897'de bunların önemli bir kısmını Tatar olarak geri değiştirmiştir. Zira bu düzeltilen köyler o dönemde ne Kürtçe bilir, ne de Kürt tayfalarına dahildir. Benzeri Kars'ın yerli Türk köylerine Kürt denilerek veya Kürt köylerindeki bazı hanelere Türk denilerek de yapılmıştır. metonio

■ Koord: 41° 10' 51'' D, 41° 49' 11'' K

1863h 📖: Örenli [ Türkçe ]

■ 20. yy başında Türk yerleşimi.

■ 1880: 184 Türk. metonio

■ Koord: 42° 39' 24'' D, 25° 11' 39'' K